Türkiye’de İnsanların Yaşam Süresi Dağılımının Tahmin Edilmesi

Abstract

Yaşam süresi dağılımı, nüfus hacminin belirlenmesindeki en önemli faktörlerden biridir. Geleceğe için yapılacak planlamalarda nüfus hacminin bilinmesi büyük önem arz etmektedir. Nüfus hacmine bağlı planlamaların yapılabilmesi için yaşam süresi dağılımlarının bilinmesine ihtiyaç vardır. Bu doğrultuda, bu çalışmada Türkiye’deki insanların yaşam süresi dağılımı incelenmiştir. Bu inceleme, Türkiye İstatistik Kurumu’ndan elde edilen yaşam süresi (ölüm) istatistikleri kullanılarak yapılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu’ndan yaşam süresi ile ilgili olarak 2002-2012 yıllarına ilişkin veriler elde edilebilmiştir. 2004-2012 yılı ölüm istatistikleri (hayati istatistikler) 0-105+ yaş aralığında veritabanına kaydedilmiş olmasına rağmen 2002-2003 yılı verileri 0-98+ yaş aralığı olarak kaydedilmiştir. Bu nedenle 2002-2003 yılı verileri analizlerde ayrı olarak değerlendirilmiştir.

Elde edilen veriler kullanılarak, 2002-2012 yılları arası dönemdeki genel ve cinsiyete göre yaşam süresi dağılımları incelenmiş ve en uygun dağılım belirlenmiştir. Bu inceleme sonucunda, genel yaşam süresi dağılımının 2002-2003 yılları için Gumbel Min dağılımına, 2004-2012 yılları için Dagum dağılımına uyduğu belirlenmiştir. Erkeklerin yaşam süresine en uygun dağılımın, 2002-2003-2004-2005-2006-2007-2008 yılları için Gumbel Min, 2009-2010-2011-2012 yılları için Dagum dağılımı olduğu belirlenmiştir. Kadınların yaşam süresine en uygun dağılımın 2002-2012 arası bütün yıllar için Dagum dağılımı olduğu belirlenmiştir.

2004-2012 yılları genel, erkek ve kadın için yaşa göre ölüm sayıları birleştirilerek dağılımlar tekrar incelenmiştir. Genel yaşam süresinin Dagum dağılımına, erkek yaşam süresinin Gumbel Min dağılımına ve kadın yaşam süresinin Dagum dağılımına uyduğu belirlenmiştir.

Genel, erkek ve kadınların yaşam süresi dağılımları yıllara göre uyum göstermektedir. 2002-2012 yılları için belirlenen dağılımlardan elde edilen beklenen yaşam süreleri aşağıda verilmiştir. Yıl 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Genel, 60,69 60,85 61,85 62,39 63,24 63,72 64,28 64,14 65,29 65,97 66,39 Erkekler, 58,48 58,47 59,73 59,97 60,69 61,12 61,79 61,74 62,74 63,56 63,86 Kadınlar, 63,53 63,87 64,55 65,45 66,42 66,95 67,36 67,06 68,37 68,92 69,51 Beklenen yaşam süreleri incelendiğinde yaşam sürelerinin yıllara göre arttığı ve kadınların yaşam süresinin erkeklere göre yaklaşık beş yıl daha fazla olduğu söylenebilir.