Cehpe Kaplamada Kullanılan Doğaltaşların Montajında Saplama Deliğinde Kırılma Yükünün Belirlenmesi

Abstract

Bu çalışmada, bina cephe kaplamalarında kullanılan doğaltaşların saplama deliğinde kırılma yükünün belirlenmesi ve bu yük değerinin farklı kalınlığa sahip örneklerdeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır.

Bu amaçla, Türkiye’nin değişik yörelerinde ticari olarak üretimi yapılan 15 doğaltaş örneği kullanılmıştır. Polarizan mikroskop ve X-ışınları difraktometresi (XRD) analizleri yardımıyla doğaltaş örneklerinin mineralojik-petrografik özellikleri belirlenmiştir. Örneklerin jeokimyasal özelliklerini ortaya koyabilmek için kimyasal analizleri ve fiziko-mekanik testler uygulanmıştır. Saplama deliğinde kırılma yükü deneyleri, 20x20 cm boyutlarındaki doğaltaş örneklerinde farklı kalınlıklarda standart TS EN 13364’e göre yapılmıştır. Doğaltaş örnekleri üzerinde kırığın kenarına olan en uzun mesafe (bA) ve delikten yüzeye olan mesafe (d1) ölçümleri gerçekleştirilmiştir. Bunun yanında, fiziko-mekanik özelliklerin kırılma yükü değerlerine etkisi incelenmiştir.

Kırılma deneyleri sonucunda, artan kalınlık değerine bağlı olarak, kırılma yükü değerinin arttığı gözlenmiştir. Ayrıca, çalışmadaki doğaltaş grupları dikkate alındığında, en yüksek kırılma yükü değerinin granit örneklerinde elde edildiği tespit edilmiştir. Bazı doğaltaş örneklerinin çatlak ve kırıklı yapılara sahip olması, kırılma yükü değerini azalttığını göstermektedir. Özellikle kireçtaşı grubu örneklerde bulunan bu yapının ve bunların dağılımlarının kırılma yükünü önemli ölçüde etkilediği sonucuna varılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda, doğaltaşların saplama deliğinde kırılma yükü performansları üzerinde mineralojik-petrografik özellikler, kimyasal özellikler ve fiziko-mekanik özelliklerin etkinliği araştırılmıştır. Buna göre, tüm örnek örnek gruplarında kırılma yükü ile basınç dayanımı, don sonrası basınç dayanımı, nokta yükleme dayanımı arasında pozitif korelasyonlu lineer bir ilişkinin olduğu belirlenmiştir.

Araştırma kapsamında ayrıca deneysel yöntemlerle elde edilen kırılma yükü değerleri ile sonlu elemanlar yöntemi kullanılarak elde edilen sayısal değerler tespit edilmiş ve aralarındaki ilişki araştırılmıştır.