2,4- D ve DİKAMBA HERBİSİTLERİNİN FASULYE (Phaseolus vulgaris L.) KÖKLERİNDEKİ GENOTOKSİK ETKİLERİNİN RAPD VE COMET ASSAYLERLE BELİRLENMESİ

Abstract

Mevcut çalışma, fasulye (Phaseolus vulgaris L.) fidelerinin kök dokusunda iki oksinik herbisitin [2,4-diklorofenoksi asetik asit (2,4-D) ve 3,6-dikloro-2-metoksibenzoik asitin (dikamba)] genotoksik potansiyelinin belirlenmesi için gerçekleştirilmiştir. İki günlük fasulye fideleri, distile su (negatif kontrol), pozitif kontrol (10 ppm MMS), 2,4- D ve dikambanın öldürücü olmayan konsantrasyonlarına (0.1, 0.2 ve 0.3 ppm) 96 sa süreyle maruz bırakılmıştır. Kök büyümesi, toplam çözünür protein seviyesi bireysel hücrelerdeki DNA hasarı (comet assay) ve rastgele çoğaltılmış polimorfik DNA (RAPD) assayi genotoksisitenin dört son noktası olarak kullanılmıştır. Kök büyümesi testi ile 2,4-D ve dikamba için EC50 değerleri sırasıyla 0.17 ve 0.24 ppm olarak belirlenmiştir. Fasulye fidesi kök dokusu toplam çözünebilir protein içeriği negatif kontrole göre pozitif kontrol ve dikamba uygulamalarında (0.2 ve 0.3 ppm) önemli düzeyde azalırken, 2,4-D uygulamalarında (0.2 ve 0.3 ppm) artmıştır. 2,4-D ve dikamba için fasulye kök ucu meristem hücrelerinin nükleuslarında doza bağımlı tek iplik DNA kırıkları comet assayle belirlenmiştir. Negatif kontrol grubuna göre, uygulama gruplarında RAPD bantlarının kaybolması ve yeni bantların ortaya çıkmasıyla RAPD polimorfizmi belirlenmiştir. RAPD profillerinin diagnostik ve numerik analizleri 2,4-D ve dikambanın doza bağımlı genotoksisiteyi teşvik ettiğini açıkça göstermiştir. Genotoksik etkinin belirlenmesinde incelenen parametreler hassasiyetlerine göre comet assay > kök büyümesi > RAPD profilleri > total çözünebilir protein içeriği şeklinde sıralanmıştır.