Gnss/nivelman verisi ile yerel jeoid profilinin farklı enterpolasyon yöntemleriyle çıkarılması

Abstract

Jeoid belirleme, yeryüzünde yatay konumu belirli bir noktanın jeoid yüksekliğinin dijital ya da analog olarak üretilmesine imkân verecek şekilde verilerin tasarlanıp modellendirilmesidir. Jeoid modelleri yerel, bölgesel, ulusal veya küresel alanlar için geliştirilip üretilebilir. Jeoid belirleme metotları, modelde kullanılacak olan veri ve üretilecek üç boyutlu modellere göre tasnif edilebilir. Bu tez çalışması DSİ Ilısu Projesi Bölge Müdürlüğü kontrollüğünde yapımı devam eden Ilısu Barajı ve HES Projesi baraj rezervuarının kapsadığı alanlar dikkate alınarak yapılan jeodezik ağ çalışması verilerinin Diyarbakır-Batman kısmı kullanılarak hazırlanmıştır. Yaklaşık 35 km olan çalışma hattı Diyarbakır İli Bismil İlçesi sınırlarından başlayarak Batman havalimanı ve Batman çayı kesişme noktasında sonlandırılmıştır. Çalışmada 31 adet nokta tesis edilmiştir. Noktalar arasındaki jeoid ondülasyonlarını belirlemek için GPS oturumları ve geometrik nivelman yapılmıştır. Çalışma sonucunda güzergâh boyunca jeoid yüksekliği ortalaması 23.02 m olarak elde edilmiştir. Jeoid ondülasyonunun arazi topografyasına uygun değiştiği gözlenmiştir. Diğer yandan Surfer 13 yazılımı yardımıyla farklı enterpolasyon yöntemleri denenerek üç boyutlu perspektif görüntüler üretilmiş; enterpolasyon yöntemleri kendi aralarında karşılaştırılmıştır.

Geoid determination is the design and modeling of data in a way that allows the geoid height of a certain point on the earth to be produced digitally or analogously. Geoid models can be developed and produced for local, regional, national or global areas. Geoid determination methods can be classified according to data to be used in the model and three dimensional models to be produced. This thesis was prepared by using the Diyarbakir-Batman section of the geodetic network study data, taking into account the areas covered by the Ilısu Dam and HEPP Project dam reservoir under construction under the supervision of DSI Ilisu Project Regional Directorate. The operation line, which is approximately 35 km, was terminated at the intersection point of Batman Airport and Batman Stream, starting from the borders of Bismil District of Diyarbakır Province. 31 points were established in the study. GPS sessions and geometric leveling were done to determine the geoid corrections between the points. As a result of the study, the mean geoid height along the route was 23.02 m. It has been observed that geoid corrections change according to terrain topography. On the other hand, three-dimensional perspective images were produced by trying different interpolation methods with the help of Surfer 13 software; interpolation methods are compared among themselves.