Başkurt Türkçesinde Fiil Türeten Ekler Ve Fonksiyonları

Abstract

Bu çalışmada, Başkurt Türkçesindeki fiiller, Başḳort Télénéñ Hüźlégé (BTH) I-II adlı sözlükten tespit edilmiş ve fiil yapımı ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Çalışma sekiz bölümden oluşmaktadır. Başkurt Türkleri ve Başkurt Türkçesi, Fiil, Yapım Ekleri, İkilemelerden Oluşan Fiiller, Birleşik Fiiller/Bütünleşmiş Yapılar, Sözlükte Müstakil Olarak Bulunmayan/Kökten Ayrılmadan Yaşayan Fiiller, Sonuç ve Fiil Listesi. Başkurt Türkleri ve Başkurt Türkçesi bölümünde Başkurtların tarihi, Başkurt adı ve Başkurt Türkçesi hakkında bilgiler verilmiştir. Fiil bölümünde ise kısaca fiil konusu incelenmiştir. Yapım Ekleri bölümünde öncelikle Başkurt Türkçesindeki isimden fiil ve fiilden fiil yapan ekler tasnif edilmiş, daha sonra bu yapım ekleri hakkında yapılan değerlendirmelere yer verilmiştir. İkilemelerden Oluşan Fiiller bölümünde, Başkurt Türkçesindeki ikilemelerden oluşmuş fiiller, sayısal veriler sunularak ortaya konulmuştur. Birleşik Fiiller/Bütünleşmiş Yapılar bölümünde de Başkurt Türkçesindeki birleşik fiiller tespit edilmiştir. Sözlükte Müstakil Olarak Bulunmayan/Kökten Ayrılmadan Yaşayan Fiiller bölümünde ise Başkurt Türkçesinde köklerini tespit edemediğimiz ve sözlükte müstakil olarak bulunmayan fiillerin sayısı tespit edilmiştir. Sonuç bölümünde bütün ekler hakkında genel bir değerlendirme yapılmıştır. Fiil Listesi bölümünde ise Başkurt Türkçesinde tasnif edilen bütün fiillerin listesi sıralanmıştır.

In this study, the verbs in Bashkir Turkish were determined in a dictionary called Başḳort Télénéñ Hüźlégé (BTH) I-II and the verb derivation was discussed in detail. The study consist of eight chapters. Bashkir Turks and Bashkir Turkish, Verb, Verb Derivation Affixes, Verbs in Hendiadyoins Form, Compound Verbs/Integrated Structures, Verbs NotFound Separete in the Dictionary/Non-Separating Verbs, Conclusion and Verb List. In the Bashkir Turks and Bashkir Turkish chapter, provides information about the history of Bashkir Turks, Bashkir name and Bashkir Turkish. In the Verbs chapter, the verb topic was briefly explained. In the Verb Derivation Affixes chapter, the affixes in Bashkir Turkish were classified in two groups as Denominative Verb and Devarbal Verb. Then, the evaluations about these affixes were provided. In the Verbs in Hendiadyoins Form chapter, the verbs formed in hendiadyoins form in Bashkir Turkish were determined by presenting numerical data. In the Compound Verbs/Integrated Structures chapter, the compound verbs in Bashkir Turkish were determined. In the Verbs Not Found Separate in the Dictionary/Non-Separating Verbs chapter, the verbs that we cannot determine their roots and that do not exist in the dictionary of Bashkir Turkish were determined. In the conclusion chapter, a general evaluation was made about all these affixes. Finally in the Verbs List chapter, a list of the verbs in Bashkir Turkish was provided.