Kültürel değişim açısından boşnak müzik kültürü: Kütahya örneklemi

Abstract

Boşnaklık; genel itibariyle Bosna-Hersek, Sırbistan, Karadağ gibi Balkan ülkelerinde yoğunlukla yaşamakta olan, tarih boyunca pek çok etnik grup ve boy ile etkileşimde bulunarak, özellikle Osmanlı Devleti’nin bu toprakları fethiyle başlayan süreçte Müslümanlığı kabul eden grupları bütünleştirici ve birleştirici bir kimlik olarak kullanılmaktadır. Özellikle Osmanlı Dönemi’nde Müslümanlığın yayılmasının ardından Boşnakların tarihsel süreç boyunca yaşamış oldukları toplumsal olaylar (Balkan Savaşları, Bosna Savaşı, Yugoslavya’nın dağılması ve bu süreçte yaşanan katliam ve soykırımlar) sonucu Boşnaklar yurtlarını terk ederek Anadolu’ya göç etmişlerdir. Anadolu’nun pek çok ili ve köyü olmak üzere göç ettikleri bölgelerde bir Boşnak kimliği ve kültürü oluşturdukları bilinmektedir. Bu çalışma; Boşnakların tarihsel süreç boyunca yaşamış oldukları iç ve dış göçler sonucu özellikle yerleştikleri Kütahya ili merkezi ve üç Boşnak köyü olarak belirlenen Çayca, Parmakören, Yenibosna köylerinde oluşturdukları, genelde Boşnak kimliği özelde ise müzik kültürünün araştırılmasını hedeflemektedir. Özellikle değişen çağ ve toplumsal olaylar, Boşnakların zaman içerisinde yerleştikleri köylerden şehir merkezlerine göç etmelerine sebebiyet vermiştir. Yaşanan bu iç göç ise çeşitli kültürel etkileşim ve değişimlere yol açmaktadır. Bu sebeple, Boşnakların göç ederek yerleştikleri bölgelerde devam ettirdikleri Boşnak kimliğinin, sosyal yaşam ve müzik pratiklerine olan etkisi, iç ve dış göçler sebebiyle oluşan kültürel değişimin, Boşnak müzikleri ve geleneklerine olan etkisinin araştırılması bu çalışmanın amaçları arasındadır. Bu amaçlar doğrultusunda gerçekleştirilen alan araştırması özelinde, Kütahya’nın üç Boşnak köyünde yaşamakta olan Boşnakların müzikal pratiklere yönelik pek çok kültürel ve tarihsel veriyi koruyamadığı saptanmıştır.

Bosniak it has been used as an integrative and unifying identity, especially in the Balkan countries such as Bosnia and Herzegovina, Serbia, Montenegro, which interact with many ethnic groups and tribes throughout history, especially those accepting Islam, which started with the conquest of these lands by the Ottoman Empire. The Bosniaks had experienced many breakdowns (the Balkan Wars, the Bosnian War, the dissolution of Yugoslavia and the massacres and genocides during this period) throughout the historical period, so the Bosniaks migrated to Anatolia following the Islam’s spread during the Ottoman Empire It is known that Anatolia has formed a Bosniak identity and culture in many provinces and villages where they have migrated. This study; As a result of the in and out migrations of the Bosniaks during the historical period, they settled in the villages called Çayca, Parmakören and Yenibosna in Kütahya. Especially the changing ages and social events caused the Bosniaks to migrate from their villages to the city centers. This internal migration leads to various cultural interactions and changes. Therefore, the aim of this study is to investigate the Bosniak identity, the effects of migrating to their social life and music practices, in the settlements where they settled, and the cultural changes due to internal and external migrations.