Türkiye' de hortum olayları

Abstract

Günümüzün önemli sorunlarından bir tanesi de, yer ve atmosfer kökenli doğa olaylarının meydana getirdiği hortumlardır. Hortumlar özellikle okyanuslara kıyısı olan ülkelerde fazlaca görülen bir olay iken, Türkiye’de son yıllarda gerçekleşme sıklığı artmıştır. Sıklığın artışına bağlı olarak, kıyılarda özellikle de seracılık faaliyetlerinin en çok yapıldığı bölümlerde gerçekleşen hortum vakaları, seracılık sektörüne büyük darbe vurmaktadır. Ayrıca yerleşim yerlerini, sebze bahçelerini ve ulaşımı da olumsuz yönde etkilemektedir. Bunların yanı sıra etki alanlarının artmasıyla can kayıplarına da sebep olmaya başlamıştır. Bu sebeple ülkemizde, özellikle 2000 ile 2019 yılları arasında gerçekleşen hortum vakaları ile ilgili European Severe Weather Database (ESWD)’den alınan veriler sonucu genel bir analiz yapılmıştır. Öncelikle bölgelere göre hortum gerçekleşme sıklığı, mevsimlere dağılışı ve son olarak hem kara hem de deniz üzerinde meydana gelen her iki hortum türü için ortak bir analiz yapılmıştır. Buna göre; 2000-2019 (18.04.2019) yılları arasında toplam 478 hortum kaydına ulaşılmıştır. Hortumların gerçekleşme sıklığını bölgelere göre sıraladığımızda Akdeniz Bölgesi %51’lik oranla ilk sırada gelmektedir. Burada Antalya ve yakın çevresi hortumun en sık görüldüğü bölümdür. Daha sonra bunu Karadeniz (%17) ve Ege Bölgeleri (%12) ile diğer bölgeler takip etmektedir. Ayrıca en fazla kış mevsiminde gerçekleşen hortumların sayısı, özellikle ocak ayında artma eğilimindedir. Hortumlar sadece kıyı kesimlerinde gerçekleşmemekte karasal iç kesimlerde de oluşabilmektedir. Kıyı kesimlerde hortumlar çoğunlukla sonbahar ve kış aylarında oluşurken, iç kesimlerde ilkbahar ve yaz aylarında oluşmaktadır. Özellikle de buralarda geç ilkbahar, erken yaz döneminde hortumların etkin olduğu söylenebilir. Son yıllarda hortumların gerçekleşme sıklığının artması ve gelecekte de artacak olması sebebiyle gerekli tedbirlerin alınması, insanların bilinçlendirilmesi can ve mal kayıplarının azaltılması açısından oldukça önemlidir