Osmanlı idaresinin Kudüs müslümanlarına sahip çıkma anlayışı

Abstract

XVI. asırdan itibaren tartışmasız dünyanın en büyük devleti haline gelen Osmanlı Devleti, bu tarihten 1918’e kadar yani 400 yıl Müslümanların meseleleri ile yakından ilgilenmiştir. Siyasi himayesinde olmasa da Açe, Sumatra gibi Güneydoğu Asya Müslümanları örneğine mütenasip olarak çok uzaktaki Müslümanların maddi ihtiyaçları ile siyasi duruşlarını her zaman desteklemiştir. Bu anlayışa sahip olan bir devletin tüm Müslümanları, tartışmasız kutsal mekânları Mekke ve Medine ile Kudüs şehrine olan ilgisi ve sahiplenmesi de çok erken dönemlerde başlamıştır. Osmanlı Devleti gerçek kuruluşunu Orhan Bey ve I. Murad dönemlerinde tamamlamıştır. Yıldırım Bayezid döneminden itibaren de tüm Müslüman devletler gibi mukaddes mekânlar için vakıflar veya merkezi hazine vasıtasıyla para göndermiştir. Bunun en açık göstergesi Yıldırım Bayezid döneminde Haremeyn’e gönderilen surredir2 . Hemen belirtelim ki Yıldırım Bayezid’in bu surresi içinde Kudüs payı bulunmamaktadır.