Dinar ilçesinde jeomorfolojik birimler ve arazi kullanımı

Abstract

İnsan ile doğal ortam arasındaki ilişkilerin en önemli göstergesi arazi kullanımıdır. Doğal ortam şartları, jeomorfolojik özellikleri ve insan faaliyetlerini doğrudan etkilemektedir. Bu çalışmada, CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) yazılımı olan ArcGIS (10.3) kullanılarak, Dinar İlçesi’nin arazi kullanımı haritaları oluşturulmuştur. Arazi gözlemleri ve görüntülerin yorumlanması ve haritalardan faydalanılarak Dinar ilçesinde jeomorfolojik birimler ile arazi kullanımı arasındaki ilişkilerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırmaya konu olan Dinar ilçesi, bağlı olduğu Afyonkarahisar ilinin güneybatısında, Denizli ilinin kuzeydoğusunda yer almaktadır. Aynı zamanda Dinar ilçesi, Akdeniz ve Ege Bölgelerinin sınırlarının birbirine çok yaklaştığı geçiş sahasındadır. Arazi, tektonik hareketler, flüvyal süreçler, volkanik faaliyetler ve karstlaşmanın önemli etkilerini taşımaktadır. Bu durum arazi kullanımını önemli ölçüde belirlemiş, kısa mesafede önemli arazi kullanım farklılığına yol açmıştır. Dağlık alanlar, platolar, vadilerden oluşan ana birimler kuru tarım ve orman alanları, ova tabanları, karstik düzlükler tarım arazileri olarak kullanılmaktadır. Zamanla ova tabanları tarım faaliyetleri için yetmemiş, etek düzlükleri, taraçalar ve birikinti koni ve yelpazeleri gibi jeomorfolojik birimlere yayılmıştır. Ova ünitesi dışındaki birimler yüksek eğim, artan yükselti ve engebelilik yüzünden tarımın kısıtlandığı yerlerdir. Arazi kabiliyet sınıfları bakımından tarımın hakim olduğu ovalar ve çevresi 2.ve 3. sınıf araziler, mera ve ormanlık arazilerin bulunduğu araziler ise 4. ve 5. sınıf arazilerdir.

Land use is the most important indicator in terms of the relations between human and environment. Environmental conditions affect geomorphological characters and human activities, directly. The maps of land use have been formed or made by using ArcGIS (10.3) which is a software of Geographical Information System, in Dinar County in this study. It is aimed that land observations and images are interpreted and also the relations between geomorphological units and land use are introduced by using the maps in Dinar county. Dinar County which is the subject of research, is located in the southwest of Afyonkarahisar province, it is located in the Northeast of Denizli province. Dinar county is in transition zone or area where Mediterranean and aegean regions are near very much. Land have been affected, seriously by tectonic movements, fluvial process, volcanic activities and karstification. This condition determines land use importantly. And it causes important land use differences in short distance. High lands, plateau, main units depends on valleys are used as dry farming and woodland. Plain base and karstik flatness are used as agricultural land. With time, plain base isn’t enough for agricultural activities. So agricultural activities have been expanding or spreading over piedmont, terrace and alluvial cones.Because of high slope, increasing altitude and rudeness, farming is limitted except for plain unit. Plains adn their environment where farming is common, are second and third class. Fourth and fifth class land area are used as grass land and woodland.