Borsa İstanbul'da yer alan petrol işletmelerinin etkinliklerinin ölçülmesi: Veri zarflama analizi

Abstract

Petrol işletmeleri başarılı olabilmek için etkinlik, verimlilik, performans gibi önemli faktörleri göz önünde bulundurmalıdır. Petrol işletmelerinin verimliliği uluslararası piyasalarda rekabet gücünü arttırmaktadır. Bu nedenle petrol işletmeleri verimliliklerini artırabilmek için kaynaklarını etkin kullanmaları gerekmektedir. İşletmelerin etkinliği rekabet ortamında nerede olduğunu belirleme imkanı vermektedir. Bu çalışmada, Borsa İstanbul’a kayıtlı Petrol işletmelerinin (Atlantik, Avrasya, Aygaz, Mepet, Opet, Turcas, Tüpraş and Petkim) etkin olup olmadıkları ölçülmekte ve karşılaştırılmaktadır. Etkinlik ölçümünde Veri Zarflama Analizi (VZA) yöntemi kullanılmıştır. Analizde işletmelerin 2017 finansal tabloları kullanılarak hesaplanan dört tane girdi ile iki tane çıktı değişkenleri veri olarak kullanılmıştır. Analiz sonucunda çalışmaya dahil edilen sekiz petrol işletmesinden beş işletmenin (Aygaz, Mepet, Opet Tüpraş and Petkim) tam etkin olduğu, üç işletmenin (Atlantik, Avrasya ve Turcas) ise tam etkin olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmada etkin olmayan işletmelerin etkin hale gelebilmeleri için girdi değişkenlerinde azaltma yönünde bir iyileştirme yapılmalıdır.

In order to be successful, oil companies should consider important factors such as efficiency, efficiency, and performance. The efficiency of oil companies increases their competitiveness in international markets. Therefore, oil companies should use their resources effectively in order to increase their productivity. The effectiveness of companies allows determining where they are in a competitive environment. In this study, it is measured and compared to whether the oil companies (Atlantic, Eurasian, Aygaz, Mepet, Opet, Turcas, Tüpraş, and Petkim) registered in Borsa Istanbul are effective or not. Data Envelopment Analysis (DEA) method was used for efficiency measurement. In the analysis, four inputs and two output variables calculated using the 2017 financial statements of companies are used as data. As a result of the analysis, it was concluded that five of the eight oil companies (Aygaz, Mepet, Opet Tüpraş, and Petkim) were fully effective, while three companies (Atlantic, Eurasia, and Turcas) were not fully effective. In order to make ineffective enterprises effective in the study, an improvement should be made in the reduction of input variables.