Ballıca (Elazığ Güneyi, Doğu Anadolu) civarindaki denizel sedimanter kayaçların jeokimyasal özellikleri

Abstract

Bu çalışmada Elazığ İli’nin yaklaşık 12 km güneyinde Ballıca Köyü civarında denizel ortamda çökelmiş olan Orta Eosen-Oligosen yaşlı Kırkgeçit Formasyonu’nun ince taneli sedimanlarından alınan örneklerin jeokimyasal özellikleri belirlenmiş, böylece kaynak alandaki ayrışma derecesi, kaynak kayanın bileşimi ve tektonik özelliklerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Ballıca civarında Kırkgeçit Formasyonu yer yer çok ince taneli kumtaşları ardalanmasından oluşan karbonatca zengin boz-gri renkli çamurtaşlarından oluşmaktadır. Log (SiO2/Al2O3)’e karşı log (Fe2O3/K2O) oranına göre örnekler Fe’ce zengin şeyl alanına düşmektedir. Ortalama kimyasal alterasyon indeksi (CIA) ve kimyasal ayrışma indeksi (CIW) değerlerine göre bu sedimanların orta dereceli alterasyona uğradığı tespit edilmiştir. Kondrit normalize diyagramlarda Ballıca örnekleri bileşimi çevre kayaçlardan Elazığ Magmatitleri’ne yakın değerler sunmuştur. Ballıca örnekleri bileşiminin Post Avusturalya Arkeen Şeyllerin’den (PAAS) farklı olması bunların nötr, bazik karakter sunduğunu göstermektedir. Eu/Eu* - Th/Sc oranlarına göre Kırkgeçit sedimanlarını besleyen kaynak kayaçlar bazik karakterlidir. Th/Co - La/Sc diyagramında örnekler bazik kayaçlarlarla silisik kayaçlar arasında yer almaktadır. La-Th-Sc üçgen diyagramı da örneklerin bileşiminin PAAS ve granitten farklı ve andezit ve bazalt aralığında olduğunu göstermiştir. LaSc-Th, Th-Sc-Zr/10 diyagramlarına göre örneklerin bileşimi okyanusal ada yayı alanına düşmektedir.

In this study, the geochemical characteristics of the samples collected from the fine grin sediments of the Middle Eocene-Oligocene Kırkgeçit Formation which is deposited in marine environment were studied, In these way, it was aimed to investigate the degree of chemical weathering, and tectonic setting of the source rocks,arround Ballıca Village which is located nearly 12 km south of the Elazığ Province. The Kırkgeçit Formation around Ballıca consists of carbonate-rich gray-gray colored mudstones which are composed of very fine-grained sandstones alternation. In the log (SiO2/Al2O3) vs log (Fe2O3/K2O) diagram the samples are clustered in the Fe-shale. Chemical index of alteration (CIA) and chemical index of weathering (CIW) of the sediments suggested that the intensity of weathering in the source area was moderate weathering. Chondrite-normalized patterns show that the the compounds of Ballıca samples are similar to Elazığ Magmatites. The fact that the Ballıca samples different from the Post Australian Arkeen Shales (PAAS) shows that they presents a neutral, basic character. According to the Eu / Eu * - Th / Sc ratios, the source rocks feeding the Kırkgeçit sediments are of basic character. In the Th / Co - La / Sc diagram samples are between the basic and silicic rocks.The La-Th-Sc triangle diagram also showed that the samples are different from PAAS and granite, and were in the range of andesite and basalt in composition. According to the La-Sc-Th, ThSc-Zr/10 diagrams, composition of the samples fall into the oceanic island arc area.