Geçmişten günümüze okul müdürlüğü: Okul müdürlerinin metaforik algıları

Abstract

Bu araştırmanın amacı, geçmişten günümüze okul müdürlerinin “okul müdürlüğü” kavramına ilişkin algılarını metaforlar aracılığıyla belirlemektir. Araştırma 2018-2019 öğretim yılında İstanbul'da görevli 56 okul müdürü ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel araştırma yöntemi kapsamında fenomenoloji deseni kullanılmıştır. Araştırmanın verileri açık uçlu sorulardan oluşan yapılandırılmış bir form aracılığıyla toplanmıştır. Elde edilen metaforlar betimsel ve içerik analizi yardımıyla analiz edilmiştir. Araştırmada okul müdürleri geçmişteki okul müdürlüğü kavramına ilişkin 10 farklı kavramsal kategori altında 53 metafor üretmişlerdir. Bu kavramsal kategoriler, “saygın, rahat, otoriter, güvenli, değerli, lider, ulaşılmaz, dokunulmaz, resmî ve zor” olarak belirlenmiştir. Okul müdürleri, günümüzdeki algılamalarına bağlı olarak “okul müdürlüğü” kavramı ile ilgili 11 farklı kavramsal kategori altında toplam 54 adet geçerli metafor üretmişlerdir. Bu kavramsal kategoriler, “hizmetkâr, siyasî, değersiz, güvensiz, sorumluluk, yetkisiz, belirsizlik, rehber, baskı, ateşten bir gömlek, kariyer” olarak belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, okul müdürlerinin geçmişten günümüze "okul müdürlüğüne" ilişkin metaforik algıları bir bütün olarak ele alındığında, geçmişteki metaforik algılamalar daha olumlu iken, günümüzdeki metaforik algılamaların daha olumsuz olduğu görülmektedir. Okul müdürlerinin değişen görev, rol, sorumluluk ve beklentileri ile sürekli yasal düzenleme değişiklikleri, katılımcıların metaforik algılarını etkilemiş olabilir. Okul müdürlüğü için yasal düzenlemeler yapılması, meslekî standartlar ve yeterlikler geliştirilmesi faydalı olabilir. Okul müdürlüğü eğitim politikaları bağlamında yeniden ele alınmalıdır. Böylece, "okul müdürlüğü" bakış açısı değişebilir.

The aim of this research is to determine the perceptions of school principals regarding the concept of "school principalship" from past to present through metaphors. The research was carried out with 56 school principals working in Istanbul in the 2018-2019 academic year. The phenomenology design was used within the scope of qualitative research method. The data were collected through a structured consisting of open-ended questions. Metaphors were evaluated with descriptive and content analysis. Participants produced 53 metaphors under 10 conceptual categories regarding the concept of school principalship in the past. These categories were determined as "respectable, comfortable, authoritarian, secure, valuable, leader, inaccessible, untouchable, official and difficult". Depending on their current perceptions, participants have produced 54 valid metaphors under 11 categories. These conceptual categories were determined as "servant, political, worthless, insecure, responsibility, unauthorized, uncertainty, guide, pressure, a shirt of fire, career". It is seen that the metaphorical perceptions in the past were more positive while today's metaphorical perceptions are more negative. School principals' changing duties, roles, responsibilities, expectations and continuous legal regulation changes, may have affected the metaphorical perceptions of the participants. It may be beneficial to make legal arrangements for the school principalship, and to develop professional standards and competencies. School principalship should be reconsidered in the context of education policies. Thus, the "school principalship" perspective may change.