Büyük Taarruz’un kazanılmasının İngiliz prestij faktörüne etkileri

Abstract

Çalışmanın amacı Büyük Taarruz ve Başkomutan Meydan Muharebesinin Türkler tarafından kazanılmasının İngiltere’nin Yakın Doğu’daki prestij faktörüne etkilerini irdelemek olarak tanımlanır. İngiltere’nin Yakın Doğu’daki prestiji ve üstünlüğü, Türk-Yunan Harbi sonrasında ciddi anlamda sarsıldı. Zira Türk zaferi sadece askeri bir başarı değildi. Bu aynı zamanda Orta Doğu veya Asya toplumlarının uluslaşması bağlamında bir zihniyet değişimini yansıtıyordu. Büyük Taarruz sonrasında Yunan tarafının aldığı yenilgi ve İngiltere’nin içine düştüğü diplomatik zorluklar, İngiltere’nin maddi ve manevi üstünlüğünün sorgulanmasına yol açtığı gibi aynı zamanda dünyanın en önemli gücü olma konumunu da sarstı. Büyük Taarruz ve Başkomutan Meydan Muharebesi sonrasında dünya kamuoyunun İngilizlere bakış açısı değişti. İngiltere politik üstünlüğünü kaybetmemek için Yunan kuvvetlerinin tahliyesi sırasında yaşanan bazı olayları abartarak dünya kamuoyunda Türkiye’nin prestijini sarsmak için harekete geçti. Büyük Taarruz’un kazanılmasının ardından İngiltere’nin Türkiye’ye karşı tutumu bunun karşılığında Türk hükümetinin İngiliz yönetimine karşı duruşu, İngiliz prestij faktörünün değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır. Araştırmada İngiliz prestij faktörünün sarsılmasının nedenleri, Büyük Taarruz’un kazanılmasının yankıları ve İngiltere’nin bölgedeki gücüne etkileri değerlendirildi. Ayrıca İngiltere’nin Büyük Taarruz sonrasında prestijinin sarsılmasını önlemek amacıyla giriştiği diplomatik tutum, müttefiki olan devletlerle yaşadığı görüş ayrılıkları değerlendirildi. Makalede temel olarak The Daily Herald, Daily News, Evening Telegraph, The Westminster Gazette, Sunday Mirror ve The New Statesman gibi dönemin İngiliz süreli yayınlarından ve Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivi belgelerinden yararlanıldı.

The purpose of the study is defined as to examine the effects of the winning of the Great Offensive and the Field Battle of the Commander-in-Chief by the Turks on the prestige factor of England in the Near East. England’s prestige and superiority in the Near East were severely shaken following the TurkishGreek War. The reason is that the Turkish victory was not just a military success. It also reflected a mentality change in the context of nation-building of Middle Eastern or Asian societies. The defeat of the Greek side and the diplomatic difficulties that England fell into after the Great Offensive not only caused England’s material and spiritual superiority being questioned but also shook its position of being the most important power of the world. After the Great Offensive and the Field Battle of the Commander-in-Chief, attitude of world public opinion towards the English changed. In order not to lose its political superiority, England took action to shake the prestige of Türkiye in the world public opinion by exaggerating some of the events experienced during the evacuation of the Greek forces. The Turkish government’s attitude towards the English government in return for England’s attitude towards Türkiye after the winning of the Great Offensive make it essential to evaluate the English prestige factor. The research evaluated the reasons of why the English prestige factor was shaken, the impact of the winning the Great Offensive, and the effect of the winning of the Great Offensive on England’s power in the region. Moreover, it assessed the diplomatic attitude undertaken by England to prevent its prestige from being shaken and differences of opinion that England had with its allies after the Great Offensive. The article benefited basically from English periodicals of the period including The Daily Herald, Daily News, Evening Telegraph, The Westminster Gazette, Sunday Mirror, and The New Statesman and the documents of the Ottoman Archive of the Presidency.