Covid-19 salgınının tekstil sektöründeki işletmelerin finansal performanslarına etkilerinin TOPSIS yöntemiyle analizi: BİST örneği

Abstract

Çin’in Wuhan şehrinde 2019 yılının aralık ayında ortaya çıkan Covid-19 vakaları hızla dünyadaki diğer ülkelere yayılmış, 2020 Mart ayında Dünya Sağlık Örgütü Salgın (Pandemi) olarak ilan etmiştir. Salgının yayılımını engellemek, salgını kontrol altına almak için alınan tedbirlerin uygulanması çoğu sektörü olumsuz yönde etkilemiştir. Olumsuz etkilenen sektörlerden biri de tekstil sektörüdür. Tekstil sektörü hem sağladığı istihdam imkanları hem de ihracat gelirleri nedeniyle gelişmekte olan ülkeler için önemli bir sektördür. Piyasalarda yaşan olumsuz ekonomik gelişmeler işletmelerin mali yapılarını da olumsuz yönde etkilemektedir. Covid-19 nedeniyle alınan tedbirlerin uygulanması tekstil sektöründeki işletmelerin kapasite kullanım oranlarını düşürmüş, sipariş iptallerine neden olmuş ve bunların sonucunda da finansal performansları olumsuz yönde etkilenmiştir. Çalışmanın amacı, Covid-19 salgınının yaşandığı 2020 ve 2021 yılları için hisseleri BİST’te işlem gören tekstil sektöründeki 21 işletmenin finansal performansını TOPSIS yöntemine göre analiz etmektir. TOPSIS yöntemiyle sektördeki işletmelerin finansal performansları birden fazla kriter göz önünde bulundurularak başarı sıralaması yapılabilmektedir. İşletmelerin finansal performanslarının değerlendirilmesinde cari oran, nakit oran, kaldıraç oran, alacak devir hızı, stok devir hızı, aktif devir hızı, özsermaye karlılığı, faaliyet karı oranı, dönem net karı oranı ve aktif karlılık oranı kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda TOPSIS yöntemine göre finansal performansı en iyi olan ilk üç işletmenin 2020 yılı için Yataş, Sönmez, Desa, 2021 yılı için Sönmez, Yataş, Bilici; en kötü performans gösteren ilk üç işletmenin ise 2020 yılı için Diritek, Birlik ve Royal, 2021 yılı için Royal, Birlik ve Diritek olduğu sonucuna varılmıştır.

Covid 19 cases, which emerged in Wuhan, China in December 2019, spread rapidly to other countries in the world, and in March 2020, the World Health Organization declared it as an Epidemic (Pandemic). Most sectors were adversely affected by the implementation of the measures taken to prevent the spread of the epidemic and to control the epidemic. The textile sector is also one of the negatively affected sectors. The textile sector is an important sector for developing countries due to both the employment opportunities it provides and its export revenues. Negative economic developments in the markets also negatively affect the financial structures of enterprises. The implementation of the measures taken due to Covid-19 decreased the capacity utilization rates of the enterprises in the textile sector, caused cancellation of orders, and as a result, their financial performance was adversely affected. The aim of the study is to analyse the financial performance of 21 companies in the textile sector whose shares are traded on the BIST for the years 2020 and 2021 when the Covid 19 epidemic is experienced according to the TOPSIS method. With the TOPSIS method, the financial performance of the enterprises in the sector can be ranked by considering more than one criterion. The current ratio, cash ratio, leverage ratio, receivables turnover, inventory turnover, asset turnover, return on equity, operating profit, net profit for the period and return on assets were used to evaluate the financial performance of the enterprises. As a result of the research, it was concluded that the top three companies with the best financial performance according to the TOPSIS method for the year 2020 are Yataş, Sönmez, Desa, for the year 2021 Sönmez, Yataş, Bilici and the top three companies with the worst performance are Diritek, Birlik and Royal for the year 2020 and Royal, Birlik and Diritek for the year 2021