3-6 yaş resimli çocuk kitaplarında aile ve ebeveyn temsilleri

Abstract

Bu çalışma, aile olgusuna rastlanan resimli çocuk kitaplarında aile türleri, ebeveyn rolleri ve ebeveyn davranışlarının ne düzeyde ve nasıl temsil edildiğini incelemeyi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda 3-6 yaş grubuna hitap eden ve en çok satan yüz (100) resimli çocuk kitabı belirlenmiştir. İncelenen resimli çocuk kitaplarından kırk ikisinde (42) aile temalı içerikle karşılaşılmış ve araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma sonucunda aile olgusuna rastlanan kitaplarda çekirdek aile yapısının geniş aile yapısına göre daha fazla temsil edildiği tespit edilmiştir. Ebeveyn rolleri incelendiğinde fiziksel, ekonomik ve duygusal bakım sağlayan ebeveyn temsillerine ulaşılmıştır. Fiziksel bakım sağlayan ebeveyn rolünde anne, ekonomik bakım sağlayan ebeveyn rolünde ise baba temsilleri daha fazla öne çıkmaktadır. Hem anne hem baba şefkatli, koruyup kollayan, ilgilenen, seven konumunda yansıtılırken, anne temsilinden farklı olarak babalar kendine güveni tam, öğreten ve güç gerektiren işleri üstlenen özellikleriyle ayrışmaktadır. Ebeveyn davranışları incelendiğinde ise eğitici ebeveyn, kolaylaştırıcı ortam oluşturan ebeveyn, reddedici/ eleştiren ebeveyn, yol gösterici/ katılımcı ebeveyn, disiplinli ebeveyn olmak üzere 5 farklı ebeveyn davranışı öne çıkmaktadır. Çocukların gelişim ve ihtiyaçlarını önceleyerek bilgi ve becerilerini geliştirmeyi amaçlayan çocuk kitaplarının başta aile olmak üzere olumlu ebeveyn temsilleri ve davranışlarının çocuk kitaplarında daha fazla öne çıkartılması çocukların davranış edinimlerine olumlu katkı sağlayacağı unutulmamalıdır.

This study aims to examine how family types, parental roles and behavioral characteristics are represented in children's picture books that contain the family phenomena. In this context, the one hundred (100) best-selling children's picture books targeting the age group of 3-6 have been selected. In forty-two (42) of the children's picture books that have been examined, family-themed content was encountered, and they have been included in the study. As a result of the research, it was found that the nuclear family structure was represented more than the extended family structure in the books in which the family phenomena has been found. When parental roles were examined, parent representations providing physical, economic, and emotional care have been found. In the role of the parent providing physical care, it is seen that the representation of the mother is more prominent, while in the role of the parent providing the economic care, the role of the father is more prominent. While both the mother and the father are reflected as caring, protecting, attending, and loving; fathers -unlike the mother's representation- are also reflected as self-confident, instructive and as the person that undertakes tasks that require power. And when the parental behaviors are examined, we see 5 different parental behaviors: the educating parent, the parent that creates an environment that makes things easier, the rejecting/criticizing parent, guiding/participating parent, and the parent who disciplines. It is important to keep in mind that children's books that aim to improve children's knowledge and skills by prioritizing their development and needs, and that positive parental representations and behaviors, especially regarding the notion of family, in children's books will contribute positively to children's behavioral acquisition.