Potasyum katkılamanın Ag:ZnO filmlerinin yapısal özellikleri üzerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmada, Ag:ZnO ve Ag-K:ZnO filmleri basit ve efektif bir üretim tekniği olan kimyasal banyolama tekniği ile ZnO gövde tabakalar üzerine sentezlenmiştir. Filmlerin yapısal özelliklerinin detaylı şekilde incelenmesinin yanı sıra yüzey pürüzlülük değerleri hesaplanmış ve örneklerin Raman spektrumu incelenmiştir. Tüm filmler hekzagonal würtzite ZnO kristal yapısına sahiptir. Ag katkılaması ile tane büyüklüğü µm mertebesinden 36 nm’ye azalmış ve ZnO kristalleşmesi iyileşmiştir. Buna karşın, K+ iyonlarının yapıya girmesiyle tane büyüklüğü nispeten azalmasına karşın (32 nm) ZnO kristalleşmesi ciddi biçimde bozunmuştur. Yüzeyde nanoparçacıkların oluşumuna ve yüzey pürüzlülük değerlerinde azalmaya potasyum katkılamanın etkisi olduğu gözlenmiştir. Numunelerde gözlenen farklı şiddette tüm zirveler, ZnO würtzite yapısının Raman modlarından bazıları ile eşleşme göstermiştir. Elde edilen sonuçlardan, gerek tekil (Ag) gerek ise ikili (Ag-K) katkılamayla beraber, ZnO yapısındaki kusur yoğunluklarının artması ve değişmesi nedeniyle, kristal yapı ve yüzey dağılımında bozulma meydana geldiği düşünülmektedir. Ancak potasyum atomlarının Ag:ZnO yapısına girmesi ile fiziksel ve kimyasal özellikler üzerinde iyileştirici etkisi saptanmıştır.

In this study, Ag:ZnO and Ag-K:ZnO films were synthesized on ZnO body layers by chemical bath technique, which can be defined as a simple and effective production method. In addition to investigation of the structural properties of the films in detail, the surface roughness values were also calculated and the Raman spectrum of the samples was determined. All films had a hexagonal würtzite ZnO crystal structure. The grain size decreased from one µm to 36 nm by adding Ag ions. ZnO crystallization was also improved. However, the crystallization of ZnO was severely impaired due to the adding K+ ions into the structure which reduced the grain size to 32 nm. It has been observed that potassium doping has an effect on the formation of nanoparticles on the surface and the decrease in surface roughness values. In the samples, different peaks were observed and some of the Raman modes were matched in the ZnO würtzite structure. It can be concluded that the crystal structure and surface distribution deteriorated due to the the changes in the ZnO structure, together with both single (Ag) and double (Ag-K) doping technique. However, it was determined that the potassium atoms had a healing effect on the physical and chemical properties in the Ag:ZnO structure.