Exploring the non-refoulement principle in the ECtHR jurisprudence: Syrians under temporary protection in Türkiye as a case study

Abstract

This research explores the applications of the non-refoulment principle under the European Court of Human Rights (ECtHR) jurisprudence. We have analyzed the trending and complex debate to argue whether it is legally possible for Türkiye to initiate repatriation processes for Syrians under Temporary Protection (SuTPs). Indeed, the World’s leading refugee hosting country, Türkiye, has implemented several ways to ensure a safe and secure return of SuTPs. Concomitantly, the increasing numbers of SuTPs who vacate Syria during holidays accelerated the narratives for their permanent return. Although the jus cogens norm of non-refoulment cannot be breached, it is still a concern by host countries to determine when it is legal to repatriate refugees after extensive hosting periods. In this research, we explore that there are nuances to the implementation of the non-refoulment principle in the ECtHR jurisprudence. International cooperation and convincing the international community are essential elements for triggering the repatriation programs. Hence, Türkiye should cooperate with other countries to establish a safe zone and to acknowledge the international community for the safety of returnees to eliminate the accusations of breaching the non-refoulment principle.

Bu makale Türkiye’nin geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin uluslararası hukuka uygun geri dönüş politikası uygulayıp uygulayamayacağını Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi kuralları ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları çerçevesinde değerlendirmektedir. Bu amaçla Türkiye’nin hukuki olarak geri gönderme politikası izleyip izleyemeyeceği örnek olay olarak incelenmiştir. Özellikle dünyada en çok mülteciye ev sahipliği yapan ülke konumundaki Türkiye'de ekonomik, sosyal ve politik sorunların gündeme gelmesi sonrasında, Türkiye’nin geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin gönüllü geri dönüşleri için çeşitli politikalar izlediği görülmektedir. Her ne kadar jus cogens kuralı niteliğindeki geri göndermeme ilkesinin ihlal edilmemesi kesin olsa da mültecilere uzun süre ev sahipliği yapan ülkeler, geri dönüş politikalarının ne zaman hukukilik kazandığını sorgulamaktadırlar. Bundan dolayı bu araştırma, AİHM içtihadına uygun olarak, geri göndermeme ilkesinin sınırlarını ihlal etmeden, geçici koruma statüsündeki Suriyelilerin kaynak ülkelerine geri dönüşlerinin Türkiye Cumhuriyeti makamları tarafından uygulanmasının mümkün olup olmadığını araştırmaktadır. Sonuç olarak, çatışma bölgelerinde barışçıl çözümler için uluslararası işbirliğinin sağlanması ve geri dönenlerin güvenliği hususunda uluslararası kamuoyuna doğru bilgi aktarılmasının, geri dönüş programlarının başlatılması için gerekli olduğu sonucuna varılmaktadır. Çalışma, Türkiye'nin geri göndermeme kuralı ihlali iddialarının önüne geçmek ve taraflar arasında barışın sağlanması için, geri dönüş yapanların güvenliği konusunda uluslararası işbirlikleriyle kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi gerektiğini ve böylece geri göndermeme ilkesi ihlaline ilişkin iddiaların önlenebileceğini önermektedir