Gelir dağılımı ve ekonomik büyüme ilişkisi: acımasız büyüme olgusu Türkiye için geçerli mi?

Abstract

Türkiye, ekonomileri derinden etkileyen küresel salgına rağmen dünyadaki en büyük on ekonomi arasına girme hedefinden kopmuş değil. Pandemi sonrası süreçte Türkiye hızlı bir toparlanma sürecine girmesine rağmen artan gelir eşitsizliği, enflasyon, işsizlik ve yoksulluk gibi sorunlar büyümenin nimetlerinden insanların hakkınca yararlanıp yararlanmadığı sorusunu gündemimize getirmiştir. Bu bağlamda mevcut çalışma ekonomik büyüme ve gelir dağılımı ilişkisine odaklanıp kaçınılması gereken kötü büyüme çeşitlerinden olan “acımasız büyüme” olgusunun Türkiye için geçerli olup olmadığını araştırmaktadır. Acımasız büyüme; büyümenin nimetlerinden sermaye sınıfının, emek sınıfından daha fazla yararlandığı, ekonomik büyümeye rağmen yoksulluk sınırı altına itilen kişi sayısının ve gelir adaletsizliğinin arttığı ekonomik durumu ifade eden bir kavramdır. Türkiye’de 2007 yılından 2022 yılına kadar Gini katsayısı ortalama 0,391’dir. Aynı dönemde bu katsayı yaklaşık % 6,5 oranında artmıştır. Bu oranın değerlendirilmesinde başlangıç yılının büyük ya da küçük olmasının problem olabileceği noktasından hareketle 2022 yılını, ortalama değişime göre kıyasladığımızda %5,4’lük bir artış meydana gelmiştir. Bilindiği üzere Gini katsayının 0 olması gelirden herkesin aynı oranda pay aldığı mutlak eşitliği gösterirken, katsayının 1 olması ise gelirin tamamına bir kişinin sahip olduğu mutlak eşitsizliği gösterir. Dolayısıyla son yıllarda Türkiye’nin Gini katsayısının hem ortalama hem de nispi olarak büyümesi gelir dağılımında adaletsizliğin arttığının bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Büyüme rakamları açısından durumu değerlendirdiğimizde ise Türkiye aynı dönemde ortalama %4,90 büyümüştür. Türkiye’nin bu başarılı büyüme performansı karşısında gelir dağılımını iyileştirmede maalesef pek de başarılı olmadığını vurgulamak gerekir. Sonuç olarak büyümenin nimetlerinden insanların hakkettiği değeri al(a)madığı ya da meydana getirilen katma değerin, gelir adaletini sağlamada başarısız olduğu açıktır. Dolayısıyla bu sorunu çözmek için elbette ki büyümenin azaltılmasından ziyade gelir dağılımını iyileştirici politikalara ağırlık verilmelidir. Spesifik politika önerisi olarak verginin “ayırma ilkesine” uygun bir şekilde sermaye sınıfının elde ettiği gelirin emek sınıfının elde ettiği gelire göre daha fazla vergilendirilmesi gerekir. Bunun için sermaye üzerinden yıllık artan oranlı vergi alınması, gelir dağılımında adaletin sağlanmasını kolaylaştıracaktır.

Despite the pandemic, Türkiye aims to be among the top 10 economies in the world. Türkiye is among the fastest-recovering countries in the post-pandemic period. Despite the rapid recovery in Türkiye in the postpandemic period, problems such as increasing income inequality, inflation, unemployment, and poverty have brought the question of whether people benefited sufficiently from growth. The present study focuses on the relationship between economic growth and income distribution and explores whether the ruthless growth phenomenon is valid for Türkiye. Ruthless growth is a concept that expresses the economic situation in which the capital class benefits more than the labour class from economic growth, the number of people pushed below the poverty line despite economic growth, and therefore income inequality increases. Türkiye, the Gini coefficient from 2007 to 2022 has an average value of 0.391. In the same period, this coefficient increased by approximately 6.5%. Compared to the average change in 2022, it increased by 5.4%. Gini coefficient takes a value between 0 and 1. The fact that this coefficient is zero indicates absolute equality in which everyone receives the same share of income, while a value of 1 indicates absolute inequality. Therefore, the average and relative increase in Türkiye's Gini coefficient in recent years can be considered an indicator of increasing inequality in income distribution. Regarding economic growth, Türkiye grew by an average of 4.90% in the same period. As a result, despite Türkiye's high growth performance, it is unfortunately unsuccessful in improving income distribution. To solve this problem, of course, economic policies should focus on improving income distribution instead of reducing growth. Following the "separation principle" of the tax, we propose to policymakers an annual progressive tax on capital to tax the income of the capital class more than the income of the labour class.