Çevrecilik ve siyasal ekoloji üzerine ontolojik ve epistemolojik bir mukayese

Abstract

Bu çalışmanın konusu; Türkiye’de sosyal bilimler genelinde siyaset bilimi ve siyaset felsefesi özelinde çevrecilik ve siyasal ekoloji üzerine yapılan akademik çalışmalarda çevrecilik ve siyasal ekoloji kavramlarının birbirlerine ilişik olarak aynılaştırılan veya özdeşleştirilen kullanımlarının eleştirel bir değerlendirmesini yapmaktır. Bu bağlamda çalışmanın amacı da çevrecilik ve siyasal ekoloji kavramlarının ontolojik, epistemolojik ve paradigmatik farklılıklarını çözümlemek; nedensellik, amaçsallık, söylem ve pratik itibariyle ayrımını yapmak ve birbirlerinden farklı muhteviyata sahip olduklarını ortaya koymaktır. Kesişim kümesinde doğa kavramının yer aldığı çevrecilik ve siyasal ekoloji kavramlarının doğa anlayışı epistemolojik ve ontolojik olarak birbirlerinden farklıdır. Çevrecilik düşüncesi, antroposentrik ontolojinin ve Newton fiziğinin epistemolojisinin bir ürünüyken; siyasal ekoloji düşüncesi, ekosentrik ontoloji ve kuantum fiziğinin epistemolojisinin bir ürünüdür. Bu doğrultuda çevrecilik, “çevre” olarak tanımladığı doğayı teknik ve yönetsel reformlarla çevre sorunlarının çözülebileceği sürdürülebilir endüstriyel bir kaynak olarak görürken; siyasal ekoloji, “ekosistem” olarak tanımladığı doğayı toplumsal yapının değişimiyle ekolojik sorunların çözülebileceği ve insanın bir parçası olduğu holistik bir bütün olarak görmektedir.

This study’s subject is to critically evaluate the usages of environmentalism and political ecology, which are similarized or identified with each other, generally in social sciences and particularly in political science and political philosophy on environmentalism and political ecology in Turkey. In this context, the study aims to analyze the ontological, epistemological, and paradigmatic differences between environmentalism and political ecology concepts, to make a distinction in terms of causality, teleology, discourse, and praxis and prove that they have different contents from each other. The nature understanding of environmentalism and political ecology, whose intersection set is the concept of nature, are different from each other epistemologically and ontologically. While environmentalism is a product of the anthropocentric ontology and epistemology of Newtonian physics, political ecology is a product of ecocentric ontology and the epistemology of quantum physics. Accordingly, environmentalism sees nature, which it defines as “environment,” as a sustainable industrial resource where environmental problems can be solved with technical and managerial reforms; political ecology sees nature, which it defines as an “ecosystem,” as a holistic whole where ecological problems can be solved by changing the social structure, and human beings are a part of it.