SAARC ve OECD ülkelerinde sağlık göstergeleri yeterliliğinin ARAS ve WASPAS ile analizi

Abstract

Sağlığa yönelik yatırımların ağırlığı ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, bu yatırımların finansmanı kamu ve özel kesim tarafından sağlanır ve bu durum da toplumların refah seviyesi üzerinde etkili olur. Sağlık yatırımlarının nicelik olarak artırılmasının yanında niteliğinin de artırılması gerekmektedir ve sağlık göstergeleri performans analizlerinin yapılması faydalı olmaktadır. Bu bağlamda çalışmada Güney Asya Bölgesel İşbirliği Örgütü (SAARC) ülkeleri ile Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkeleri içinde toplam sağlık harcamaları en yüksek olan ülkelerin sağlık göstergeleri performansı ölçülmeye çalışılmıştır. Sağlık performansını etkileyen kriterler olarak toplam, kamu ve özel sağlık harcamaları, bebek ölüm oranı, kişi başına düşen GSYİH, doğuşta beklenen yaşam süresi ve ölüm oranı değişkenleri dikkate alınmıştır. ARAS ve WASPAS’ın uygulandığı araştırmada ulaşılan en güncel yıl olan 2019 verileri kullanılmıştır. Sonuçta ARAS ve WASPAS’ın benzer sonuçlar ürettiği gözlenmiştir. Elde edilen bulgulara göre sağlık performansı en yüksek olan ülkeler Norveç, İsviçre, İsveç ve İrlanda iken en düşük olanlar ise Butan, Pakistan, Hindistan, Nepal ve Bangladeş’tir.

Investments in the health sector vary from country to country. However, financing of investments is provided by the public and private sectors; thus, it has an impact on the welfare of countries. Hence, increasing both the quality and quantity of health expenditures is essential. In this line, the research on performance analysis of health indicators is useful. This study analyzes the performance of health indicators of the countries in the South Asian Regional Cooperation Organization (SAARC) and the Organization for Economic Co-operation and Development (OECD), which have the highest level of health expenditures. To do so, we have utilized total, public, and private health expenditures, infant mortality rate, GDP per capita, life expectancy at birth, and mortality rate as the variables affecting health performance. Employing ARAS and WASPAS methods, we have used the most recent data, 2019. Our results yield similar findings of ARAS and WASPAS. Furthermore, we have documented that the countries with the highest health performance are Norway, Switzerland, Sweden, and Ireland. In contrast, Bhutan, Pakistan, India, Nepal, and Bangladesh are the countries with the lowest performance.