Cumhuriyet’in 100. yılında Afyonkarahisar el sanatları

Abstract

Afyonkarahisar, el sanatları çeşitliliği açısından oldukça zengin bir ilimizdir. Konumu itibarı ile Anadolu’nun kavşak noktasında bulunması el sanatlarındaki çeşitliliği artırmıştır. Tarihinde birçok uygarlığa ev sahipliği yapan Afyonkarahisar, coğrafi ve siyasi önemi bakımından “Anadolu’nun kilidi” adıyla anılmıştır. Halı, kilim, kumaş dokumacılığı, keçe üretimi, oya, işleme sanatı, ahşap, maden, taş işleri, at arabacılığı süslemeleri gibi geleneksel el sanatları alanında ürünler verilmektedir. Seyyahlar tarih boyunca Afyonkarahisar’ı ziyaret etmiş, yazılarında buradan bahsederek dönemlerine ışık tutmuştur. Makalede cumhuriyet öncesi ve sonrasında Afyonkarahisar el sanatlarının durumu, değişimi ve nedenleri araştırılmıştır. Araştırma Afyonkarahisar el sanatları olarak sınırlandırılmış, “Cumhuriyetin 100. Yılında Afyonkarahisar El Sanatları” başlığı belirlenmiştir. Bu tespit ve önerileri belirleyebilmek için araştırmanın metodunda nitel araştırma yöntemlerinden alan araştırması ve literatür taraması teknikleri kullanılmış, ayrıca kaynak kişilerle, el sanatı üreten ustalarla sözlü görüşmeler yapılmış, el sanatı örnekleri teknik, desen ve kompozisyon özellikleri bakımından incelenmiştir. El sanatlarının Afyonkarahisar’da tarihsel gelişimi, el sanatlarının korunması ve üretiminin devamına yönelik çalışmalara değinilmiştir. Araştırmanın amacını, Afyonkarahisar’da el sanatlarının üretimi, cumhuriyet öncesi ve sonrası durumu, kullanım alanı, hammadde, motif özelliklerinin değişimi, üretime sanatsal ve ekonomik destekler nelerdir, nasıl geliştirilebilir, öneriler neler olabilir sorularına cevap aramak, elde edilen bilgileri yazılı kaynak haline getirmek oluşturmaktadır. Makalede literatür taramaları ve görüşmeler ışığında el sanatlarının geçmişteki ve günümüzdeki durumu, gelişimi değerlendirilerek, önerilerde bulunulmuştur.

Afyonkarahisar is very rich in terms of handicraft diversity. Due to its location at the crossroads of Anatolia, it has increased the diversity in handicrafts. Afyonkarahisar, which has hosted many civilizations in its history, has been called the “lock of Anatolia” in terms of its geographical and political importance. In Afyonkarahisar, there are products in the field of traditional handicrafts such as carpets, kilims, fabric weaving, felt production, needlework, embroidery art, wood, metal, stone works, horse carriage decorations. Travelers have visited Afyonkarahisar throughout history and shed light on their periods by mentioning it in their writings. In the article, the situation, change and reasons of Afyonkarahisar’s handicrafts were investigated before and after the republic. The research was limited to Afyonkarahisar’s handicrafts, and the title of the research was determined as “Afyonkarahisar’s Handicrafts in the 100th Anniversary of the Republic”. In order to determine these determinations and suggestions, field research and literature review were used in the research method, and verbal interviews were made with the source persons and craftsmen who produce handicrafts, and handicraft samples were examined in terms of technique, pattern and composition features. In the article, the historical development of handicrafts in Afyonkarahisar, the preservation of handicrafts and the studies on the continuation of their production are mentioned. The aim of the research is to seek answers to the questions of the production of handicrafts in Afyonkarahisar, the situation before and after the republic, the usage area, the change of raw material, motif characteristics, the artistic and economic support for production, how it can be developed, what suggestions can be made, and to turn the obtained information into a written source. In the article, in the light of literature reviews and interviews, the past and present situation and development of handicrafts were evaluated and suggestions were made.