Yatırımlar, belirsizlik ve piyasa yapısı: Kavramsal bir inceleme

Abstract

Karar birimlerinin bugün tüketmek yerine, belirsiz bir gelecek kazancı için üretken kaynaklara yaptıkları harcamalar olarak tanımlanan yatırımlar, bir yandan ekonominin uzun dönem üretken kapasitesinin belirlenmesinde kritik rol oynarken, diğer taraftan büyüme ve istihdam yaratılması sürecine de katkı yaparlar. Belirsizlik olgusuna yaklaşımları göz önünde bulundurularak, yatırım teorilerini geleneksel ve modern yatırım teorileri olmak üzere iki grupta toplamak mümkündür. Geleneksel yatırım teorilerinin çoğunun gerisinde net bugünkü değer kriteri yer almaktadır ve bu teorilerde çoğunlukla belirsizlik olgusu göz önünde bulundurulmamıştır. Modern yatırım teorilerinde ise uzunca bir zaman gözden kaçan bu belirsizlik olgusu yatırım teorisine dahil edilmiştir. İlerleyen dönemlerde ise piyasa yapısının belirsizlik- yatırım ilişkisindeki rolü ön plana çıkmış, ürün piyasalarındaki eksik rekabetin belirsizliğin yatırımlar üzerindeki dışlayıcı etkisini kuvvetlendirdiği tezi tartışılmaya başlanmıştır. Bu çalışmanın amacı söz konusu yatırım teorilerinin geçirdiği evreleri incelemek, piyasa yapısının belirsizlik-yatırım ilişkisindeki önemini vurgulamaktır.

Investment, described as a kind of expenditure that decision makers spend on productive sources for unknown future gain instead of today’s consumption, plays a critical role in the long run productive capasity, economic growth and employment. When their approach to uncertainty is taken into account, it is possible to classify investment theories as traditional and modern investment theories. Investments base on net present value anaysis in most of the traditional investment theories and uncertainty has not been borne in mind in these traditional investment theories. On the other hand, in the modern investment theories uncertainty that has not been noticed for a long time is considered. Recently, the significance of market structure on investment-uncertainty relationship has come into prominence and the idea that imperfect competition in the product market may strengthen the negative effect of uncertainty on investment has started to be discussed. The aim of this study is to investigate the phases of these investment theories and to lay emphasis on the role of market structure on the investment-uncertainty relationship.