İlköğretim Öğrencilerinin Bitkiler Hakkındaki Alternatif Kavramları

Abstract

Bu çalışmada ilköğretim öğrencilerinin “bitki” kavramı ile ilgili alternatif kavramlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 2., 4. ve 6. sınıflarda öğrenim gören toplam 60 öğrenci ile özel bir odada yaklaşık 20-30 dakika süren karşılıklı görüşmeler yapılmıştır. Çalışma iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Bunlar sırasıyla şu şekildedir: (1) her bir öğrenciye “Sizce bitki nedir?” sorusu yöneltilerek bitki kavramını tanımlamaları istenmiştir, (2) her bir öğrenciden 5 bitki ismi söylemesi istenmiştir, (2) bitkiler, .bitki olmayan canlı varlıklar, cansız varlıklardan oluşan toplam 20 adet renkli orijinal fotoğraf seçilmiş ve bunların her biri öğrenciye ayrı ayrı gösterilerek “bu nedir?” veya “bu bir bitki midir?” soruları yöneltilmiştir. Cevap alındıktan sonra bu cevabın altında yatan gerçeği ortaya çıkarmak amacıyla “niçin?” sorusu ile devam edilmiştir. Sonuç olarak öğrencilerin bitki kavramlarının çiçek, yaprak veya ağaç gibi oldukça genel kategoriler içerdiği, bitkileri dış görünüş, fizyolojik özellikler ve bitki sınıflarını dikkate alarak tanımladıkları, bunlar içerisinde hem bilimsel geçerliliği olmayan hem de bilimsel geçerliliği olan ifadelerin yer aldığı, öğrencilerin en genel bitki modelinin “Toprakta büyüyen, kök, gövde veya yapraklara sahip ağaçlar, çiçekler veya çayırlar” olduğu görülmüştür. Ayrıca öğrencilerin mantarın bitki olduğu kavram yanılgısı gibi bazı kavram yanılgılarına sahip oldukları bulunmuştur. Sonuçlar literatür bilgisiyle karşılaştırılmış ve öneriler geliştirilmiştir.

The purpose of the study was to explore primary school students’ alternative concepts related to the “Plants”. For this purpose, 60 students coming from 2nd, 4th, and 6th grades were interviewed around 20-30 minutes in a special room. The study was carried out in two parts. The first part was asking a question to every student “what is your definition about plant?” and every student was encouraged to give an answer for this question. In the second part, first, students were asked to give the names of five plants and later every student were individually exposed the carefully selected 20 color pictures. In the following, two questions were asked to them. The first one was “What is this?” and the second one was “Is this a plant”. According to their answers, in order to find what are the real reasons at the behind of their answers, “Why” question was conveyed to them. In the result, students’ conceptions for plants generally correspond to general plant sections such as; flowers, leaves, and trees. Some of their definitions are scientifically correct while some of them not. Students’ plant model generally is “Growing up in the ground, mainly trees or grasses having root, stem or leaves, and flowers”. Additionally, it was found that students had some misconceptions such as accepting fungi as plant. The results were compared with other research results and some suggestions are proposed.