Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Partili Dönemden Çok Partili Döneme Geçişte CHP’nin Yönetim Anlayışındaki Gelişmeler (1938-1950)

Abstract

Türkiye’de Cumhuriyetin kuruluşundan1946 yılına kadar tek siyasi parti olan CHP ve onun hükümetleri işbaşında olmuştur. Bu nedenle bu süreç “Tek Parti Dönemi” olarak nitelendirilmektedir. Atatürk’ün ölümünden sonra CHP içerisinde önemli değişikliklere gidilmiştir. Fakat bu değişiklikler bir süre sonra parti içerisinde rahatsızlıklara neden olmuştur. Gerek Tek Parti Dönemi’nin beraberinde getirdiği sıkıntılar, gerek ülkenin durumu ve gerekse II. Dünya Savaşı’nın Türkiye’nin iç ve dış siyasetine etkisi ülkede farklı siyasal partilerin oluşumuna neden olmuştur. Özellikle 1946 genel seçimleri sonrasında DP’nin TBMM’ne girmesi ile DP’nin oy yüzdesi CHP’ni rahatsız etmiştir. Bu durum CHP’nin kendi öz eleştirisini yaparak parti tüzüğünde ve yönetim anlayışında önemli değişiklikler yapmasına neden olmuştur. Bu çalışmada, Atatürk’ün 1938 yılında ebediyete intikali sonrası CHP içerisindeki gelişmeler, II. Dünya Savaşı sonrası Tek Partili Dönem’den Çok Partili Dönem’e geçiş ve bu süreç içerisinde CHP’nin yönetim anlayışındaki gelişmeler ele alınarak incelenmiştir.

From the beginnig of the Republic to 1946, Chp which was the country.There before, this period is called as “Single Party Period” . After the dead of Atatürk, important changes were made in Chp but these changes caused troublrs after a while. Troubles of Single Party Period, situation of the country and the effect of II.World War on the interior and exterior politics of turkey casued formation of different political parties. Especially, after the 1946 general election, the enterance of DP into TBMM and its vote percent bothered CHP. Upon that CHP made a self criticism and important changes in party regulations and administration. In this study, after dead of Atatürk in 1938, the improvments in CHP, transsition from single party period to multi party period after World War II and developments in CHP administration during this period were investigated in details.