Osman Gazi’den Gazi Mustafa Kemal’e Anadolu Gazileri

Abstract

Bu çalışmamızda amacımız, Osmanlı devletinden Türkiye Cumhuriyeti kuruluncaya kadar ki süreçte, Anadolu’da canlılığını devam ettiren gaza ruhu ve ideolojisinin tarihi seyrini anlatmak ve M. Kemal’in de bu ruha olan inancını ortaya koyarak, Milli Mücadeledeki rolünü ortaya koymaktır. Türklerin yaşadığı Horasan ve Maveraünnehir bölgelerinde, ilk zamanlar Müslüman Arap gazileri faaliyet halindeyken, Türklere İslâmî değerlerle birlikte gaza düşüncesini de aşılamış oldular. Artık Araplann gaza faaliyetlerine, Müslüman olsun olmasın, Türkler de katılır olmuştu. Önceleri doyumluk kazanma amacıyla, alplık ve kahramanlık adına yaşayan bu düşünce, Türklerin Müslüman olmasıyla, kutsal bir özellik kazandı ve gazilik idealine kolay bir şekilde dönüşmüş oldu. Gaza düşüncesi, Türklerin Anadolu’yu istilasını daha da hızlandırdı. Bu ruh sayesinde Anadolu’da gazi karakterli birçok devlet kuruldu. Anadolu’ya karşı başlayan, batıda Haçlı, doğuda da Moğol kıskacı, Anadolu’da Türkler arasında gaza ideolojisinin ön plana çıkmasına sebep oldu. Artık Anadolu’da gaza düşüncesi, diğer İslam dünyasındaki cihat anlayışından bambaşka bir anlam kazandı. Tarihte Türklerin en büyük imparatorluğunu kuran Osmanlılar, kuruluşunu gaza ideolojisi üzerine bina ettiler. OsmanlI’nın yıkılışına kadar gaza ruhu, Anadolu’nun siyasi ve ekonomik hayatında hep canlı kaldı. Osmanlı devleti yıkılıp da milli bir mücadele başladığında, Anadolu’da kökleşmiş olan gaza ruhunun çok önemli rolü olmuştur. Mustafa Kemal bu yüzden TBMM’den gazi unvanını alarak Milli Mücadeleye devam etmiştir. Anadolu’nun Gazi Mustafa Kemal’e olan inanç ve güveninde, bu ruhun Anadolu’nun sinesinde kökleşmiş olmasının büyük etkisi olmuştur. Gaza konsepti, Mustafa Kemal’in de Milli Mücadele sırasında dayandığı dinamiklerden biri olmuştur.

In this paper, I aimed to search Anatolian Gazi institution and ideology, which was very vigilant during the Ottoman times to republican era, giving importance to Mustafa Kemal’s policy, who respected and even used Gazi tradition during the War of Independence and thereafter. Müslim Arab pioneers, who were seen around Khorasan and Maveraünnehir regions in 10lh century, introduced Gazi traditions to newly Islamized Turks and the Turks successfully practiced this ideology for the centuries from Central Asia to Anatolia and Europe. The Turksh Müslim and non- Muslims alike joined the Arabs Gaza (holy war) mevements. Before the İslam Turkish vvarriors fough for booty to sustain their daily life under alplık and bravery ideology pre-Islamic thought of bravery became a holy institution of gaza and jihad when Turksh converted to İslam. Crusaders and non-Muslim Mongol invasion of Anatolia strengthened the Gazi ideology among the Turks. Ottoman Empire vvas built on Gazi ideology and this ideology was always vivid until the end of the Empire from Anatolia to the Balkans. Mustafa Kemal vvho vvas avvare of Turkish political heritage, used gazi ideology during the Turkish vvar of independence. He enjoyed receiving gazi title from Turkish parliament and he signed his name as Gazi Mustafa Kemal. Gazi Mustafa Kemal, can be explained as the basis of the structure of the idea of Anatolia. Two main grounds that Mustafa Kemal relied on vvere the Anatolian people and the spirit of jihad vvhich vvas the basis of Turkish national value system.