Hint Kültüründe ve Tek Tanrılı Dinlerde Çevre Toplum İlişkisi

Abstract

Çevreyle ilgili araştırmalar gün geçtikçe daha da önem kazanmakta ve çoğalmaktadır. Bugün çevre sorunları insanlığın var oluşunu tehdit eden devasa sorunlar olarak görülmektedir. Gelinen nokta hiç kuşkusuz çevre ve toplum ilişkisi sonucu ortaya çıkmış bir durumdur. Konu değişik açılardan ele alınmakta ve çeşitli çözüm önerileri sunulmaktadır. İnsanlığın binlerce yıllık birikimini ifade eden kadim kültürleri temsil etme kabiliyeti olan dinler de çevre ve toplum ilişkisinin düzenlenmesinde önemli rollere sahiptir. Hatta insanın çevresiyle girmiş olduğu ilişkinin felsefi alt yapısının dinler aracılığıyla oluştuğunu söylemek de mümkündür. Bugün hala varlığını devam ettiren Hinduizm, Budizm, Yahudilik, Hıristiyanlık ve İslam gibi dinler, dünya nüfusunun büyük bir bölümünde etkinliğini devam ettirmektedir. Dolayısıyla dinlere göre çevre ve toplum ilişkisinin nasıl biçimlendiği önem kazanmaktadır. Bu dinlerin çevre ve toplum ilişkisini düzenleyen değerler sistemine tarihsel süreç içerisinde baktığımızda çevre-merkezci bir anlayışın en aşırı yorumundan insan-merkezci bir anlayışın en aşırı yorumuna doğru bir gidişin olduğu görülmektedir. Son olarak İslam’la bu iki aşırı uç yaklaşımın merkeze doğru çekilerek yeni bir denge noktasına ulaşılma çabası söz konusudur.