Devlet’teki Bir Yasağa İtiraz: Irıs Murdoch ve Platon’un Sanatçı Görüşüne İtirazı

Abstract

Bu makalenin konusu, Britanyalı ahlak filozofu Iris Murdoch‟un (1919-1999), etik anlayışını tamamen kendisine dayandırdığı Platon (428/427-348/347 BCE) ile temel bir uzlaşmazlığı üzerinedir. Makalede, geniş anlamda 20. yüzyıl felsefe geleneğine ait olan Iris Murdoch‟un, ahlak felsefesini büyük ölçüde antik Yunan filozofu Platon‟a, özellikle onun “İyi İdeası”na dayandırdığı gösterilecektir. Murdoch‟un felsefi görüşlerinin güçlü bir şekilde Platon‟un eserlerinden kaynaklandığını belirtmek için, çalışmada öncelikle büyük Yunan düşünürünün felsefesine genel olarak bakılacak; aynı zamanda Platon‟un, Murdoch‟un özellikle bu konuda kendisine muhalif olduğu, sanatçılara yönelik olumsuz görüşleri açıklanacaktır. Ardından Murdoch‟un 20. yüzyıl etik öğretilerine karşı tutumu, onlarla anlaşmadığı noktalar ve dolayısıyla ahlaki bir çözüm bulmak için Platon‟a dönmesi; Platon‟un düşüncelerinin özüne bağlı olsa da, Murdoch‟un bunlara modern düşünce yöntemleriyle yaklaştığı gösterilecektir. Böylece bu makale, Murdoch‟un derinden borçlu olduğu ve saygı duyduğu Platon‟un, aslında bu konuda filozofun üstünkörü davranmış olduğuna inanmakla birlikte, sanatçılarla ilgili tutumuna karşı itirazını ve bunun nedenlerini ortaya koyacaktır.

This article is on a key disagreement the British moral philosopher Iris Murdoch (1919-1999) has with Plato (428/427-348/347 BCE), for whom she otherwise depends on for much of her ethical thinking. This article will show that while Iris Murdoch is both familiar with, and to a considerable extent belongs to, the philosophical tradition of the 20th century, she bases her ethical philosophy to a great degree on the work of the ancient Greek philosopher Plato, particularly in reference to his idea of “the Good”. In order to demonstrate how her philosophical position draws so strongly upon the work of Plato, this article will firstly give an overview of the philosophy formulated by the great ancient Greek thinker. It will also examine Plato‟s negative attitude towards artists, as it is on this particular point that Murdoch disagrees with him. This article will then explore Murdoch‟s own attitude towards the ethical philosophy of the 20th century, and show what her points of disagreement with it are, and how they led her to find a solution to her moral concerns largely through Plato. It will also show that while she is generally faithful to the spirit of Plato‟s ideas, she approaches them in a very 20th-century manner. This article will then demonstrate that while Murdoch‟s debt to and respect for Plato is profound, she disagrees with his attitude towards artists, and will show her reasons for this, as well as her belief that Plato had such an attitude in part because he had not fully explored the implications of his own ideas.