Türkiye’de kamusal açıkların finansmanında iç ve dış borç tercihi: 1990-2015 dönemi

Abstract

Türkiye ekonomisi 1980’den sonra bir döneme girmiş, neo-liberal politikalar ekseninde dışa açık büyüme ve devlet borçlanmasına dayalı kamu finansman modeli benimsenmiştir. İzlenen ekonomi politikası kamu finansman dengelerini olumsuz etkilemiş, özellikle 1990’lı yıllarda kamu açıkları ve dolayısıyla iç ve dış borç yükü artmış, reel faizler ve enflasyon yükselmiş ve ekonomik büyüme olumsuz yönde etkilenmiştir. 2001 krizi sonrasında uygulanan “Güçlü Ekonomiye Geçiş” programı kamu finansmanında yeniden yapılanma ve mali disiplin sağlanarak kamu borç yükünün düşürülmesi hedeflenmiştir. 1990 yılından günümüze kamu finansmanında iç ve dış borçlanma tercihleri dönemsel farklılıklar göstermiştir. 1990’lı yıllarda borçlanma tercihi dış borçlanmadan iç borçlanmaya yönelmiştir. 2000’li yılların başından itibaren iç borçlanma içerisinde kamunun payı azalarak özel kesim payı artmış, özellikle 2002 sonrası dönemde ise özel kesim dış borçlanma ile borçlarını finanse etmeye başlamıştır. Bu dönüşüm kamu kesiminin borçlanma gereğini azaltmış, borçlanma kamudan özele kaymış, özel kesim dış borçlanma ile kamuyu finanse etmeye başlamıştır.

Turkey's economy’s experience the new era since 1980, and with neo-liberal policies, public financing model of the outward growth and government borrowing was adopted. This economic policy had negative consequences:especially public deficits, internal and external debt, interest rate and inflation increased in the 1990 saffecting economic growth negatively. With "Transitiononto a StrongEconomy" program, implemented after the 2001 crisis, it’s aimed to reduce the public debt burden with restructuring public finance and ensuring fiscal discipline. Since 1990, domestic and foreign debt preferences in public financing showed seasonal differences. Since the beginning of the 2000s the share of private sector has increased in decreasing the share of public debt in question, especially after 2002 period, private sector began to finance its debt with external debt. With this transformation there happened a switch from the public to private sector, and it began to finance public with external debt.