Serbest piyasa, birey ve sosyal ilişkiler

Abstract

Serbest piyasa sistemi en baskın ekonomik sistem haline gelmiştir. Her ne kadar serbest piyasa sistemi insanların hayatın her alanında önemli kazanımlar elde etmelerine imkân vermişse de, günümüzde pek çok soruna sebep olmaktadır. Yabancılaşma, güvensizlik ve stresten kaynaklanan hastalıkların yaygınlık kazanması, aile-iş çatışması, cinsiyet eşitsizliğinin derinleşmesi, gelirin belli bir azınlığın elinde toplanması, piyasa değerlerinin hayatın tüm katmanlarına sızması ve piyasa dışı değerleri yerinden etmesi, baskıya dayalı yeni güç ilişkileri bu sorunlardan bazılarıdır. Bu makalenin temel amacı bireysel çıkar, güç, hiyerarşi, yıkıcı rekabet ve aç gözlülük gibi değerlere dayanan piyasanın alternatifi olarak altruistik davranış, şefkat ve empati gibi değerlere dayalı farklı bir piyasa anlayışının benimsenmesinin piyasa kaynaklı sorunları azaltacağını ortaya koymaktır. İlk olarak, serbest piyasanın iktisadi özne imgesi eleştirel olarak ele alınmaktadır ve altruistik iktisadi bir öznenin bireysel çıkarı benimseyen iktisadi öznenin yerini alması gerektiği savunulmaktadır. İkinci olarak serbest piyasa anlayışının sebep olduğu bazı sorunları azaltmakta sosyal ilişkilerin önemli bir fonksiyonu olduğu ileri sürülmektedir.

The Free Market System has become the most dominant economic system. Although the free market system has provided people with the most significant personal gains, this system still leads to many problems. Alienation, widespread diseases steming from distrust and stress, family-work conflict, extensive gender inequality, income accumulation in the hands of a few people, free market values infiltrating other spheres of life and overcrowding nonmarket values, relations based on force and power politics are some of the problems that the free market order brings out. The purpose of this study is to put forward an alternative understanding of the free market based on values such as altruistic behavior, compassion and empathy in order to solve problems caused by the free market system based on self interest, power, hierarchy, distructive competition and greed. First, in this study the idea of the economic agent of the free market is critically examined. This study suggests that an altrustic economic agent should replace a self interest oriented economic agent. Second, it is argued that relational goods have a substantial role in decreasing some of the problems yielded by the free market sytem.