Kurumsal faktörlerin doğrudan yabancı yatırımlar üzerine etkisi: Ampirik bir kanıt

Abstract

Günümüzde dünya ekonomisine entegrasyon için iki temel iktisadi faaliyet bulunmaktadır: doğrudan yabancı yatırımlar (DYY) ve uluslararası ticaret. Ayrıca, DYY ekonomik kalkınmada önemli rol oynamaktadır. DYY’nin çok sayıda belirleyicisi vardır. Bunlar ekonomik, siyasal ve kurumsal olmak üzere üç gruba ayrılabilir. Kurumsal faktörler mülkiyet haklarını, basın özgürlüğünü, siyasal ve sivil özgürlükleri, hukukun üstünlüğünü, yolsuzluğu, sözleşmelerin uygulanabilirliği ve benzerini içerir. Literatürde, ekonomik ve siyasal faktörlerin doğrudan yabancı yatırımlar üzerine etkileri konusunda çok sayıda ampirik çalışma bulunmaktadır. Bu çalışma, temel olarak kurumsal faktörler üzerine odaklanmaktadır ve amacı gelişmiş ve gelişmekte olan 71 ülkede kurumsal faktörlerin doğrudan yabancı yatırımlar üzerine etkisini 1995–2002 dönemi için, yatay–kesit veriler kullanarak incelemektir. Çalışmanın bulgularına göre, söz hakkı ve hesapverilebilirlik, politik istikrar, bürokrasinin etkinliği, hukukun üstünlüğü, düzenlemelerin kalitesi ve yolsuzlukla mücadele gibi kurumsal faktörlerle DYY arasında pozitif bir ilişki bulunmaktadır. Çalışmanın bulguları, yüksek kalitedeki kurumsal faktörlerin, çok uluslu şirketler için, işlem maliyetlerini azaltarak ve belirsizlikleri ortadan kaldırarak DYY’yi özendirdiğini göstermektedir.

Currently, there are two main economic activities to integrate with world economy: foreign direct investment (FDI) and international trade. FDI also, plays an increasingly important role in economic development. There are many determinants of foreign direct investment. These determinants can be classified as economic, political and institutional. Institutional determinants include property rights, freedom of press, political and civil liberties, rule of law, corruption, enforcement of contracts etc.. In literature, there are many empirical studies about impact of economic and political determinants on FDI. This article basically focuses on institutional determinants. The purpose of this study is to examine the impact of institutional factors on foreign direct investment in 71 developed and developing countries for the period of 1995 – 2002 by using cross–sectional data. Test results show that institutional factors such as voice and accountability, political stability, efficiency of bureaucracy, rule of law, quality of regulations and lack of corruption are positively related to FDI. The findings of this study show that high quality of institutional factors attract FDI by reducing transaction cost and eliminating uncertainties for multinational corporations (MNC).