Katılım Bankaları ile Mevduat Bankalarının 2009-20016 yılları etkinliklerinin VZA ile karşılaştırılması

Abstract

Dünya literatüründe İslami Bankacılık olarak adlandırılan sistem, Türkiye’de Katılım Bankaları olarak telaffuz edilmektedir. Dünya’da 1970’li yıllarda ortaya çıkan islami bankalar, Türkiye’de ise 1980’li yıllarda faaliyet alanı bulmuştur. Katılım Bankaları, İslam dinin emir ve yasakları çerçevesinde faaliyette bulunurlar. Katılım bankalarını, geleneksel bankalardan ayıran en önemli özellik; para üzerinden para kazanmayı (faizi/ribayı) reddederek, sadece malın finansmanını yapmasıdır. Öyle ki katılım bankaları, İslam dinince yasaklanmamış her türlü emtianın finansmanı gerçekleştirmektedir. Katılım bankalarının aktif büyüklüğü 2016 yılı itibariyle Türk Bankacılık Sektörünün yaklaşık % 5’lik kısmına denk gelmektedir. Ancak, 2023 hedefleri çerçevesinde bu payın % 15 olması istenmektedir. Dolayısıyla Katılım Bankalarının etkin olması Türk Bankacılık Sektörü için önemlidir. Çalışmada 2009 – 2016 yılları arasında, aralıksız olarak bankacılık sektöründe faaliyet gösteren katılım bankaları ile mevduat bankalarının etkinliği Veri Zarflama Analizi (DEA/VZA) ile karşılaştırılmıştır. Bankaların etkinliğinin araştırılmasıyla 4 girdi (Sermaye yeterlilik rasyosu, Toplam Krediler ve Alacaklar / Toplam Aktifler, Duran Aktifler/ Toplam Aktifler, Likit Aktifler/ Toplam Aktifler) ve 2 çıktı (Kâr/Toplam Aktifler ve Kâr/Özkaynaklar) değişkeni kullanılmıştır. Analiz sonucunda katılım bankaları ile özel sermayeli mevduat bankalarının etkinlikleri detaylı bir şekilde ortaya konulmuştur.