Türkçede bazı kişi adlarında argolaşma, kavramlaşma ve temsil

Abstract

Kişi adları, temel anlamından hareketle kişilere, yer yer başka canlılara ad olarak verilen ve artık temel anlamıyla ilgisi hissedilmeyen donuklaşmış sözlerdir. Kullanımda bir kimsenin adını teşkil eden sözün temel anlamı zihnimizde canlanmamaktadır. Ancak, kişi adlarının sosyal, kültürel değerler ve bireysel ülküler üzerinden belirli anlamlar taşıyan sözlerden oluştuğu ise değişmez bir gerçektir. Argolaşma ise, bir sözün genel dildeki anlamından çıkarak bir zümre içerisinde yeni bir anlamla kullanılmasıdır. Özellikle örtmece, tabu sözleri teşkil ederler. Bazen zümreler tarafından kişi adlarının da argolaştırıldığı ve yeni anlamlar kazandırıldığı anlaşılmaktadır. Kimi zaman ise kişi adlarının belirli bir zümrenin kullandığı örtmece bir anlamı karşılamadığı, genel dilde kullanılan genel bir anlamı karşıladığı görülmektedir. Bu tür kullanımlar, kişi adlarının argolaşması şeklinde kabul edilmemelidir. Genel kavramları ifade eden kişi adlarını argolaşmış olarak değil, kavramlaşmış olarak kabul etmemiz gerekmektedir. Örneğin; Mehmet sözü, bir kişi ismi olarak kullanılırken “Türk askeri, Türk Ordusunun bir üyesi” anlamında da görülür. Genel dilde Mehmetçik biçiminde kavramlaşmıştır. Kavramlaşmış kişi adları için ayrı bir değerlendirme yapılmış ve buna dair örnekler çalışma içerisinde sunulmuştur. Ayrıca bu çalışma içerisinde argo sözlüklerde de yer alan bu kişi adlarının kavram alanı, kökenleri, cinsiyet yükleri, temsilleri gibi çeşitli konularda tasnifleri yapılmış ve Türkçenin argo sözlüğüne güncel katkılar sunulmuştur.

Anthroponomies are frozen words which aren’t felt contact with their basic meanings. These words would be name for human or another alives via their central and concrete meanings. The basic meaning of anthroponomies that constitutes the name of a person, does not revive in our minds. However, it is an unchanging fact that the names of the people are composed of words which have meanings on social, cultural values and individual ideals. Slangization is the use of a word in a new meaning in a group by deducting the meaning it from the general language. Especially, slangization consist of euphemism and taboo words. Some anthroponomies are given new meanings and could have been slang by social groups. Sometimes, some anhroponomies don’t indicate an euphemism meaning. They can provision a common meaning in general language. This kind of uses should not be accepted as slangization of anthroponomies. We need to accept person names expressing general concepts as conceptualizing instead of slangization. For example; While the word Mehmet is used as a person name, it is also seen as meaning of “Turkish soldier, a member of the Turkish Army”. It has conceptualized as Mehmetçik in general langauge. It has been done a different analysis for conceptualized anthroponomies and the examples for conceptualized anthroponomies are presented in this study. Also, In this study some classifications were made on various issues like concept areas, origins, gender distinctions, symbols of the person names located in slang dictionaries. Actual contributions are made to the Turkish slang dictionary.