Statik, tuzlu ve asidik sulu ortamların Afyonkarahisar yöresinde yapı taşı olarak kullanılan gözenekli yapıtaşlarının kılcal su emme potansiyeline etkisi

Abstract

Doğal yapı taşlarının ayrışmasında su önemli bir faktördür. Yapı taşları içine suyun girmesini sağlayan en önemli mekanizmalardan birisi de kılcal su emmedir. Kılcal su emme olayı esas olarak gözenek boyutuna ve gözenek sisteminin geometrisine bağlıdır. Bu çalışmada Afyonkarahisar civarında yapı taşı olarak kullanılan andezit, Ayazini ve Seydiler tüflerine bir dizi karakterizasyon çalışmaları yapılmıştır. Söz konusu yapı taşlarının petrografik-mineralojik (polarizan mikroskop, XRD, SEM), kimyasal, gözenek çapı dağılımı ve fiziko-mekanik özellikleri belirlenmiştir. Deneye tabi tutulan yapı taşlarının statik, tuzlu ve asidik ortamlarda kılcal su emme özelliklerini belirlemek amacıyla deneysel çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar sonucunda kılcal su emme potansiyelleri; andezitlerde 5,83 ile 6,88 kg/m2s0.5 arasında, Ayazini tüflerinde 21,18 ile 22,46 kg/m2s0.5 arasında, Seydiler tüflerinde ise 7,05 ile 9,30 kg/m2s0.5 arasında bulunmuştur. En fazla kılcal su emme değerleri yüksek asidik (pH 3) sularda ölçülmüştür. Her üç yapı taşının da kılcal su emme kapasitesi 3,0 kg/m2s0.5 den daha büyük olduğu için güçlü kılcal su emme gösteren taşlar sınıfında yer almaktadır

One of the main factors that causes weathering of the natural building stones is the presence of water. Capillary water is responsible for allowing the water to enter in the building stones. This absorption mechanism depends mainly on the pore dimension and the geometry of the porosity system. In this research, a series of characterization studies were carried out on the andesite, Ayazini and Seydiler tuffs which are used as building stones in Afyonkarahisar area. Petrographic-mineralogical (polarized microscope, XRD, SEM), chemical, pore size distribution and physico-mechanical properties of the subject rocks have been determined. Experimental studies have been carried out to determine the water absorption properties of the rocks in the static, salty and acidic environments. As a result of these experiments, capillary water absorption potentials have been found to be in; between 5.83 and 6.88 kg/m2s0.5 for the andesite, between 21.18 and 22.46 kg/m2s0.5 for the Ayazini tuffs and between 7.05 and 9.30 kg/m2s0.5 for the Seydiler tuffs. The maximum capillary water uptake value was measured in high acidic (pH 3) water. Since the water absorption capacity of these building stones are greater than 3.0 kg/m2s0.5, they are classified as “stones that have strong water absorption”