Ortaokul öğrencilerinin bitkilerde çimlenme ve büyüme konusundaki kavram yanılgılarının tahmin-gözlem-açıklama yöntemi ile incelenmesi

Abstract

Canlıların sınıflandırılmasında yer alan ve yaşamın temel kaynaklarından birisi olan bitkiler, evrenin oksijen santrali olma görevini üstlenir. İnsanoğlu için de önemli bir yere sahip olan bitkiler ve bitkilerin yaşamsal faaliyetleri (büyüme, gelişme, fotosentez, vb.), eğitim-öğretim faaliyetleri kapsamında fen bilimleri dersinin konu ve kazanımları arasında yer almaktadır. Dünya üzerinde çok farklı ve çeşitli bitkilerin yer alması ve bunların yaşamsal özelliklerinin de farklı olmasından dolayı konuya dair tek bir teori vermek öğretim programı kapsamında pek mümkün olamamaktadır. Bu yüzden fen bilimleri dersi kapsamında bitkilerde çimlenme ve büyüme konusunun öğrenciler tarafından tam olarak anlaşılması oldukça güç olmaktadır. Hatta gözlemlenen davranışlarda, çimlenme ve büyümenin aynı anlama geldiği de düşünülerek, öğrencilerin hafızalarında yanlış bilgiler bulunduğu görülmektedir. Öğrencilerin bu kavramları yanlış kodlamalarına neden olarak; hafızalarında canlandıramamaları ve bu konunun öğrenciler tarafından soyut olarak algılanması gösterilebilir. Bu araştırmada, TGA (Tahmin-Gözlem-Araştırma) yöntemi aracılığı ile bitkilerin çimlenme ve büyümesi konusuna ilişkin kavram yanılgılarının tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu yöntem yanlış olan bilginin yerine doğru bilgiyi bina etme ilkesine dayanmaktadır. Bu çalışma doğrultusunda öğrencilere önce konu ile ilgili 10 soruluk ön test, daha sonra deneysel etkinlikler ve son olarak da yine 10 sorudan oluşan son test uygulanmıştır. Araştırma, Afyonkarahisar’da bir ortaokulda öğrenim görmekte olan 47 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmanın sonucunda, fen bilimleri dersinde öğrencilerin ortaya çıkan kavram yanılgıları tespit edilip etkinliklerle birlikte kavram yanılgılarının giderilmesi sağlanmıştır.