Coğrafi işaretli ürünler ve Afyonkarahisar örneği

Abstract

Türkiye, sahip olduğu ürünlerle, benzersiz doğa, kültür ve sanat zenginlikleriyle zengin bir coğrafi ürün çeşitliliğine sahiptir. Ayırt edici özelliği ile ön plana çıkan ve bulunduğu bölge ile özdeşleşen doğal ürünler, tarım, maden ve el sanatları ile sanayi ürünlerine verilen coğrafi işaretlere olan ilgi 2017 yılı Ocak ayında 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle artmaya başlamıştır. Yapılan araştırmalarda Türkiye’de 2 bin 500'ün üzerinde ürünün coğrafi işaret potansiyeline sahip olduğunu ifade edilirken 1995-2016 yılları arasında yalnızca 197 adet coğrafi işaretli ürün için tescil alınmıştır. 2017 yılı ile birlikte son 2 yılda coğrafi işaretli ürünlerin sayısı %90’dan fazla büyüme göstermiştir. 01 Ekim 2018 tarihi itibariyle Türkiye’de 375 coğrafi işaret tescili yapılan ürün bulunurken 403 ürünün ise coğrafi işaret için başvurusu yapılmış olup tescil sırasında beklemektedir. Sahip olunan veya başvuru aşamasındaki coğrafi işaretli ürün sayıları bakımından Afyonkarahisar da önde gelen iller arasında yer almaktadır. Bu doğrultuda araştırma kapsamında, turistik ürün çeşitlendirilmesi yönüyle zengin değerlerin yer aldığı Afyonkarahisar’ın sahip olduğu coğrafi işaret tescilli ve tescil alma potansiyeli bulunan ürünlerinin turizm ve kırsal kalkınma açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Nitel olarak tasarlanan araştırmada verilerin toplanmasında ikincil kaynaklardan yararlanılmıştır. Araştırma ile Afyonkarahisar’ın; Afyonkarahisar Patatesli Ekmeği, Afyon Sucuğu, Afyon Pastırması, Afyon Kaymağı, Çay İlçesi Vişnesi, Afyon Mermeri ve Bayat Türkmen Kilimi olmak üzere coğrafi işaret almış yedi adet; Afyon Haşhaşı Tohumu, Afyon Kaymaklı Ekmek Kadayıfı, Afyon Lokumu ve Şuhut Keşkeği olmak üzere başvuru aşamasında dört adet ürün olmak üzere coğrafi işaret potansiyeline sahip toplamda 11 ayrı ürünün bulunduğu tespit edilmiştir. Araştırma sonunda ilin sahip olduğu gastronomi ağırlıklı coğrafi işaretli bu ürünlerin, turistik talebinin artırılmasındaki rolüne yönelik öneriler geliştirilmiştir.

Turkey has unique nature, rich cultural and artistic diversity of geographic product value with owned products. Geographical indications; distinguishes itself with its distinctive features and identifies with natural products, agriculture, mining and handicrafts and industrial products. The interest in the geographical signs started to increase by the adoption of the law Industrial Property Law No. 6769 in January 2017. Research shows that Turkey has more than 2,500 products potential which can be a potential geographical indication, however between 1995- 2016, only 197 products were signed as geographical products. The number of geographically marked products in the last two years (with 2017) has grown more than 90%. As of 01 October 2018, 375 products marked as geographical indication and 403 products are waiting for the process of registry in Turkey. Afyonkarahisar is one of the leading provinces in terms of the number of geographical marked products both of possession or application phase. In this context, it is aimed to evaluate the geographical sign registered and registered potential products of Afyonkarahisar in terms of tourism and rural development. Research designed as qualitative and secondary sources were used for data collection. Research shows date, Afyonkarahisar have seven geographical signs in terms of Afyonkarahisar Potato Bread, Afyon Sauce, Afyon Bacon, Afyon Cream, Çay District Cherry, Afyon Marble and Bayat Turkmen Rug; and have four products at the application stage in terms of Afyon Poppy Seed, Afyon Creamy Bread Dessert, Afyon Delight and Şuhut Keşkek. At the end of the research, suggestions for the role of these gastronomy-weighted geographical products in increasing the tourist demand were developed.