Dinar depremi öncesinde ve sonrasında dinar şehri ve yakın çevresinde arazi kullanımı

Abstract

Arazi kullanımı, insan-doğal ortam ilişkilerinin en önemli göstergesi durumundadır. Araziden yararlanma çalışmaları, günümüzde giderek artan ve önem arz eden bir hal almıştır. Günümüzde arazi kullanımı ile ilgili yapılan güncel çalışmalarda CBS (Coğrafi Bilgi Sistemleri) ve Uzaktan Algılama teknikleri en yaygın kullanılan ve en geçerli yöntemlerin başında gelmektedir. Ülkemizi doğal afet boyutunda ilgilendiren önemli bir sorun da depremdir. Afyonkarahisar Dinar şehri tarihsel dönemlerde sık sık deprem afetlerine maruz kalmıştır. KB-GD doğrultulu Dinar aktif fayı üzerinde 1 aEkim 1995’te 5.9 büyüklüğünde bir depremde 94 kişi hayatını kaybetmiş yüzlerce bina farklı derecelerde hasar görmüştür. Deprem sonrası, Dinar ilçe merkezi başta olmak üzere yörenin arazi kullanımı ve planlamasında önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Dinar ilçesi ve yakın çevresinin 1995 ve 2015 yılları arasındaki arazi kullanımındaki değişiklikleri CBS ortamında, uzaktan algılama teknikleri kullanılarak üretilen 1995 ve 2015 yıllarına ait arazi kullanım şekilleri karşılaştırılmıştır. Dinar depremi sonrasında, arazi kullanımının 20 yıl içerisinde nasıl bir değişim gösterdiği ortaya konulmuştur.Dinar şehri ve yakın çevresinde tarım alanları ve çorak araziler azalırken, orman alanları ve yerleşim alanları artmaktadır. Kullanılmayan alanlar 19 km2, tarım alanları ise 8 km2 azalmıştır. Yerleşim alanları 5 km2, orman alanları ise 21 km2 artmıştır. Sulak alanlar da ise önemli bir değişiklik olmamıştır. Dinar ilçe merkezinin 1995’ten 2015 yılına nüfusunda artış görülmezken, yerleşim alanlarının artması ilginçtir. 1995 Depremi sonrasında meskenlerin gerek kat sayısı, gerekse yer seçimi daha planlı şekilde yapılmıştır. Konutlarda kat sayısı deprem öncesinde dikeye öncelikli iken, deprem sonrasında daha çok yatay şekilde yayılmıştır. Ancak, yerleşim alanları tarım alanlarını işgal etmiş ve genişlemiş, tarım alanları da azalmıştır. İlçe merkezinin güneyinde 1995 yılında tarım arazisi olarak kullanılan birçok alan ekilip-biçilmediği için 2015 yılında kullanılmayan arazi sınıfına dâhil olmuştur. Tarım alanlarının kullanılmaması da bölgeden dışarıya göç olduğuna işaret etmektedir.

Land use is the most important parameter in terms of the relation between human and natural environment. The studies of benefiting from the land is becoming important more and more at present. GIS and Remote Sensing are the most common and acceptable methods in relation to the other methods in actual studies which are made about land use at present. Earthquake which is concerned about our country as a natural disaster, is also an important problem. Dinar city of Afyonkarahisar was usually exposed to earthquake disasters throughout history. 94 people dead in an earthquake whose Richter scala is 5.9 in an active fault zone which is NW-SE strike on 1th October 1995. Hundreds of buildings were damaged in different scales. After earthquake, important changes occurred in land use and planning of the area and particularly of the center of Dinar county. The changes in land use of Dinar county and its near abroad between the years 1995 and 2015, and land use forms which are produced by using remote sensing methods in GIS context between the years 1995 and 2015, have been compared. After Dinar earthquake, it is exerted how land use changed within the 20 years.While agricultural are and barren lands are decreasing, forest and settlements area are increasing in Dinar City and its near abroad. Barren area decreased as 19 km2and agricultural area decreased as 8 km2. Settlements area increased as5km2 and forest area increased as 21 km2. There are no any changes in wetlands. While the population of the center of Dinar County weren’t increasing from 1995 to 2015, it is interesting that settlement areas increased. After the earthquake in 1995, floor number and location selections of dwellings have been made planned. Floor number in dwellings inclined to vertical before earthquake. However, after the earthquake, flor number inclined to horizontal. But settlement areas occupied the agricultural area and it is expanded. So agricultural area decreased. Many area in the South of the center of county were used as agricultural area in 1995. Because of the fact that these agricultural area were not cultivated, these area were included to barren land or area classification in 2015. Because of the fact that agricultural area is not used or cultivated, this condition indicated an immigration from the region to outside.