Keban çayı havzasında (Elazığ) doğal ortam ve insan ilişkileri

Abstract

Keban çayı havzası Elazıg’ın kuzeybatısında, 170 km2 alan kaplamaktadır. Havza arızalı bir topografyaya sahiptir. Geçmiste Keban Simli Kursun isletmesinde yörenin mese ormanları kullanılmıstır. Ayrıca yöre halkı için yakacak temini ve asırı otlatma sonucu ekolojik denge bozulmus, yörenin asli vejetasyonu olan meseler önemli ölçüde ortadan kaldırılmıs, bitki örtüsü önemli ölçüde tahrip edilmis, böylece çok genis alanlar antropojen steplere dönüsmüstür. Havzada dogal step, kuru orman (önemli ölçüde ortadan kaldırılmıs), ve yüksek dag steplerinden olusan ekosistemler belirlenmistir. Geçmiste oldugu gibi günümüzde de Keban çayı havzasında asıl geçim kaynagı hayvancılıktır. Bitki örtüsünün tahribi ve egimin çok fazla olması nedeniyle havza toprakları önemli ölçüde asınmıs, çogu yerde ayrısma zonu ve anakaya açıga çıkmıstır. Siddetli erozyon havzadaki toprak, su ve bitki örtüsü dengesini bozmus, göç olayını ortaya çıkarmıstır. Yakacak temini ve asırı otlatmanın sürmesi nedeniyle ekosistem kendisini olumlu yönde yenileyememektedir. Ekstansif hayvancılık agaçlandırma faaliyetlerini olumsuz etkilemektedir. Sıg, kırmızımsı kahverengi topraklarla kaplı kalker yapılı platolar üzerinde makineli sürüm yapılmıs, bu nedenle toprak yagısla yıkanarak derine tasınmıs, geriye kalker anakaya kalmıs, buralarda agaçlandırma basarısız olmustur.

Keban River’s basin is located in the northwest of Elazıg and it covers 170 km2. The basin has a defective topography. In the past oak forest of environs were used in Keban lead-rich in silver enterprise. In addition, result of fuel getting of Keban Lead-rich in silver Enterprise and district’s people and excessive cadge, ecological balance has severely been destroyed. Oaks, which are original vegetation of the region, have been cleared away, rare dial tresses have been abolished and very large area has been transformed anthropogenic steppe. Natural steppe, dry forest that was abolished seriously, and ecosystem, which forms in steppe of High Mountain, is designated in the basin. Original livelihood source of Keban’s people is stockbreeding now like in the past. Basin’s ground has been worn away because of vegetation destruction and very inclined, so degradation zone and basement-rocks have been exposed. Violent erosion cause the balance of soil, water and vegetation in the basin and it resulted migration. Because of the fuel confidence and excessive putting an animal out to posture, ecosystem could not renew itself. Extensive stockbreeding has been affecting afforestation negatively. Processing has been done with machine in shallow red-brown soil underlying plateaux and, the soil has moved deep with run-off, back of the part has been limestone, which has been basement-rock and afforestation, has been failed there.