San Francisco Konferansı görüşmeleri ve Birleşmiş Milletler kararları ışığında selfdeterminasyon kavramının incelenmesi

Abstract

Bu çalışma uluslararası hukuk ve ilişkilerin en tartışmalı kavramlarından biri olan self-determinasyonun 20’nci yüzyıldaki gelişim sürecine odaklanmaktadır. Çalışmada, İkinci Dünya Savaşı öncesi ortaya çıkmakla birlikte, ilk defa Birleşmiş Milletler Şartı ile geniş kapsamlı bir uluslararası antlaşma içerisinde muğlak bir şekilde kendine yer bulan bu kavram San Francisco Konferansı’ndan itibaren detaylı bir incelemeye tabi tutulmuştur. Birleşmiş Milletler teşkilatı tarafından hayata geçirilen düzenlemeler özelinde incelenen self-determinasyon tartışmalarının temelde üç ana eksende yapıldığı tespit edilmiştir. İç self-determinasyon ve dış self-determinasyon olarak ifade edilen birinci tartışma self-determinasyonun kapsamına yöneliktir. İlke ve hak kavramları üzerinden yapılan ikinci tartışma self-determinasyonun anlamına ilişkindir. Son tartışma ise self-determinasyona dayanacak olan özne, yani, “peoples” kavramı üzerinde yaşanmaktadır. Çalışma, literatürden ayrılan bir yönüyle San Francisco Konferansı tutanakları ile konuya ilişkin önem arz eden Birleşmiş Milletler Genel Kurul kararları görüşme tutanaklarını detaylı bir şekilde incelemektedir. Bu anlamda çalışma, self-determinasyon kavramına ilişkin ilke-hak tartışmasının ikinci lehine artık son bulduğunu, ancak diğer iki tartışmanın daha sıcaklığını koruduğunu göstermektedir.

This study focuses on the development process of self-determination in the 20th century, which is one of the most controversial concepts of international law and relations. Although emerged before the Second World War, this concept, which was ambiguously included in a comprehensive international agreement with the United Nations Charter for the fi rst time, has been subjected to a detailed examination in the study since the San Francisco Conference. It has been determined that the self-determination discussions, which are examined in terms of the regulations implemented by the United Nations, are basically held in three main axes. The fi rst discussion, expressed as internal self-determination and external self-determination, is about the extent of the concept. The second discussion, made through the concepts of principle and right, is about the meaning of self-determination. The last discussion is on the subject, namely “peoples”, who may rest on self-determination. The study examines in detail the minutes of the San Francisco Conference and the meeting minutes of the United Nations General Assembly resolutions, which are important on the subject, in a way that diff ers from the literature. In this sense, the study shows that the principle-right debate on the concept of self-determination is now ended in favor of the latter, but the other two discussions remain warm.