Afyonkarahisar İl Merkezindeki bazı çeşme sularında Radon (222rn) konsantrasyonlarının belirlenmesi ve mevsimsel değişiminin incelenmesi

Abstract

Doğal radyasyon kaynaklarının yaklaşık %50’sini oluşturan radon; renksiz kokusuz ve duyu organları ile algılanamayan radyoaktif ağır bir soy gazdır. Radon ve bozunum ürünleri; kayaçlarda ve topraktaki doğal uranyum elementinin radyoaktif bozunma serisi ürünü olan radyuma ve radyumun da bir dizi bozunumu sonucu oluşur. Radon suda ve organik çözücülerde oldukça kolay çözünebilmekte, bozunmadan önce uzun mesafeler kat edebilmekte ve yeraltı sularının radyoaktivite seviyesinin yüksek olmasına yol açmaktadır. İçme sularındaki radon konsantrasyonu değerlerinin ulusal veya uluslararası kuruluşlar tarafından belirlenmiş limitlerin altında bulunması istenir. Bu çalışmanın amacı; Afyonkarahisar il merkezinde halk tarafından çok sık kullanılan beş çeşmede radon konsantrasyonlarını ve yıllık ortalama etkin doz miktarlarını belirlemek ve mevsimsel değişimini incelemektir. Pylon AB-5R radon detektöründe yapılan analizler sonucunda elde edilen ortalama radon konsantrasyonu sonuçları ve ortalama etkin doz miktarları uluslararası kurumların tavsiye ettiği sınır değerleri ile karşılaştırılmıştır. Beş kaynağın ortalama radon konsantrasyonları 1,16 Bq/L ve 32,42 Bq/L aralığında, yıllık ortalama etkin doz değerleri ise 2,96 μSv/y ve 82,83 μSv/y aralığında belirlenmiştir.

Radon, which constitutes approximately 50% of natural radiation sources; is a colorless, odorless, and radioactive heavy noble gas that cannot be detected by the sense organs. Radon and its decay products; It is formed as a result of a series of decays of radium and radium, the product of the radioactive decay series of the natural element uranium in rocks and soil. Radon is very easily soluble in water and organic solvents can travel long distances before it decays and causes the radioactivity level of groundwater to be high. Radon concentration values in drinking water are required to be below the limits determined by national or international organizations. This study aims to determine the radon concentrations and annual average effective dose amounts in five taps used frequently by the people in the province center of Afyonkarahisar and to examine the seasonal variation. The average radon concentration results and average effective dose amounts obtained as a result of the analysis performed in the Pylon AB-5R radon detector were compared with the limit values recommended by international institutions. The average radon concentrations of the five sources were between 1.16 Bq/L and 32.42 Bq/L, and the annual average effective dose values were determined between 2.96 μSv/y and 82.83 μSv/y.