Uşak/Karahallı çeşmeleri

Abstract

İç Batı Anadolu eşiğinde yer alan Uşak ilinin Banaz, Sivaslı, Eşme, Ulubey ve Karahallı olmak üzere beş ilçesi bulunmaktadır. Çalışmamız, bu ilçelerden Uşak kent merkezinin güneydoğusunda yer alan, Karahallı ilçesindeki çeşmeleri içermektedir. Karahallı ilçesine bağlı on beş köy taranmış ve dört köyde on çeşme tespit edilmiştir. Tek cephe tasarımına sahip çeşmelerde kütle dikey dikdörtgendir. Cephe kompozisyonunu, sivri, yarım daire ve dilimli kemerler, taslık nişleri ve plasterler şekillendirmektedir. Genel olarak değerlendirildiğinde bezemesiz sade bir tasarıma sahip olan çeşmelerin bazılarında bitkisel, figürlü ya da nesneli motiflerin de kullanıldığı görülmektedir. Çeşmeler doğal ya da kullanıcı kaynaklı lokal kayıplara uğramıştır. Karahallı çeşmelerinden yedisi bugün işlevsizdir. Yapılar kitabelerine ve mimari özelliklerine göre 18. yüzyılın ilk yarısı ile 19. yüzyılın sonlarına, Osmanlının son dönemine tarihlenmektedir. Çalışmada, Karahallı çeşmeleri, plan, mimari, süsleme özellikleri ve korunma durumları ile tanıtılmaya çalışılmıştır.

There are five districts of Uşak, Banaz, Sivaslı, Eşme, Ulubey and Karahallı, which are located on the threshold of Inner West Anatolia. Our study includes fountains in the Karahallı district in the south-east of Uşak city center from these districts. Fifteen villages connected to the Karahallı district were scanned and ten fountains were identified in four villages. In fountains with a single facade design, the mass is vertically rectangular. The facade composition forms sharp, semi-circular and sliced arches, bowl niches and plasterers. When evaluated in general, it is seen that some of the fountains which have a simple design without decoration have also used vegetative, figurative or object motifs. The fountains have undergone natural or user-induced local losses. The seventh of the Karahallı fountains are dysfunctional today. It is dated to the end of the 18th century and to the end of the 19th century, to the last period of the Ottoman period, according to the architectural features and architectural inscriptions. In the study, Karahallı fountains were tried to be introduced with their plan, architecture, decoration features and protection situations.