İmgelerin gücü, anlamlandırılması, olmak/görünmek kiplikleri ve Ziya Osman Saba’nın ‘Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi’nde hüzün

Abstract

İnsan düşünür, kendini yönetir, yönlendirir, eylemde bulunur, vazgeçer, kabul eder, reddeder, mecbur olur, sahip olur, ister, görünür, inanır, bağlanır, üstlenir, sorumluluk alır. Bu kipliklerin olumsuz şekilleri de yaşam içinde gözlenebilir. Göstergebilimin kurucu ismi A.J.Greimas anlatı çözümlemelerini bu kiplikler üzerinden yapar. Bu kipliklerden /Olmak/ ve /Görünmek/ kiplikleri insanı, insan için dünyanın anlamını açıklayan iki önemli kipliktir. R.Barthes da birçok eserinde fotoğrafik göstergelerdeki /Olmak/ ve /Görünmek/ kipliklerinden söz eder. Servet-i Fünun, Yedi Meşale, İçtihat, Varlık gibi birçok dergide şiirleri yayımlanan Ziya Osman Saba’nın gözden kaçırılan yanı öykücülüğüdür. Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi, onun öykülerinin toplandığı kitaptır. Saba’nın Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi adlı öyküsüne trajik bir anlam kazandıran da ‘poz veren’ anlatıcının ve ‘poz’ alan fotoğrafçının bakış açıları, sergiledikleri /İstemek/, /Olmak/ ve /Görünmek/ kiplikleridir. Bu yazıda, imgelerin, fotoğrafın anlamından/anlamlandırılmasından, gücünden söz edilecek ve Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi adlı öykü /İstemek/, /Olmak/ ve /Görünmek/ kiplikleri bağlamında okunacaktır.

Human beings have some behaviours such as thinking, self-managing, guiding, doing an action, giving up, accepting, rejecting, being obliged, possessing, showing up, believing, committing to someone or something, undertaking something, and having responsibilities. The negative versions of these modalities can be observed in the life itself. In this context, A. J. Greimas implements his narrative analyses through these modalities. Of these modalities, the modalities of “being” and “showing up” are two important modalities accounting for the meaning of the world for human beings. R. Barthes, in his works, also touches upon the modalities of “being” and “showing up” in photographic signs. Ziya Osman Saba published poems in many periodicals such as Servet-i Fünun, Yedi Meşale, İçtihat, and Varlık. However, the overlooked side of Ziya Osman was his storytelling skill. Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi (Photographer Studio of Happy People) is a book collecting his stories. What gives a tragic meaning to his story of Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi is the viewpoints of posing narrator and photographer taking poses, and the modalities of “wanting”, “being” and “showing up” presented by them. This manuscript will discuss what is the meaning and the power of images and photographs and how they take these meanings. Therefore, Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi will be scrutinized in terms of the modalities of “wanting”, “being” and “showing up”.