İslam bilim tarihi üzerine idealist bir bilim insanı Fuat Sezgin ve yaşamı üzerine bir değerlendirme

Abstract

İslam bilim tarihiyle ilgili çalışmalarını temel İslam ilimlerinin ötesine taşıyan Fuat Sezgin; astronomi, coğrafya, meteoroloji, kimya, matematik, geometri, tıp, genetik, optik ve felsefe gibi alanlarda faaliyetler gerçekleştirmiştir. İslam bilim tarihi alanındaki çalışmaları ile bilimler tarihine yeni paradigmalar kazandırmıştır. Bu durum İslam bilimler tarihiyle ilgili bilinçli ve/veya bilinçsiz bir biçimde yok sayılan hakikatlerin ortaya çıkarılmasında önemli bir rol oynamıştır. Buna karşın Batı dünyasında ortaya çıkan Rönesans fikir hareketi, İslam medeniyetinin insanlığa katkısını nerdeyse yok saymıştır. Bu bağlamda makalemizin temel yazım amacı, tüm yaşamını İslam dünyasındaki bilimsel ve teknolojik faaliyetlerin objektif bir biçimde bilinmesine adayan Fuat Sezgin’i hayatı, eserleri, şahsiyeti ve insani değerleri üzerinden tanımaktır. Bu noktada çocukluğu, gençliği, olgunluk yılları, eğitim/öğrenim hayatı ve hayatındaki dönüm noktaları tespit edilecektir. Bununla birlikte Sezgin’in İslam bilim ve teknoloji tarihi üzerine yazdığı eserler tanıtılmaya çalışılacaktır. Sezgin’in günümüze kadar yazmış olduğu eserlerin türleri ve bilim dünyasına katkısı değerlendirilecektir. Eserleri ile İslam bilim ve teknoloji tarihi üzerinde mevcut ezberleri nasıl tartışmaya açtığı gösterilecektir. Ayrıca makalemizde, idealist bir bilim insanı Sezgin’in Türk-İslam kültürü ile yoğrulmuş ilkeli yaşantısı çerçevesinde gelişen şahsiyeti ve insani değerleri ortaya koyulacaktır. Böylece Fuat Sezgin’in hayatı, eserleri, şahsiyeti, insani değerleri ve idealleri ile şekillenmiş yaşam portresi bir bütün olarak sunulacaktır.

Fuat Sezgin who carries his work on the history of Islamic science beyond the basic Islamic sciences; worked in fields such as astronomy, geography, meteorology, chemistry, mathematics, geometry, medicine, genetics, optics and philosophy. With his works in the field of the history of Islamic science, he has brought new paradigms to the history of science. This situation played an important role in revealing the truths that were concealed in a conscious or unconscious way about the history of Islamic sciences. However, the Renaissance idea movement that emerged in the Western world almost ignored the contribution of Islamic civilization to humanity. In this context, the basic writing purpose of our article is, to recognize Fuat Sezgin in the context of his life, works, personality and human values. At this point, childhood, youth, maturity years, education/learning life and turning points in life will be determined. In addition, the works written by Sezgin on the history of Islamic science and technology will be introduced. The types of the works by Sezgin and their contribution to the scientific world will be evaluated. It will be shown how his works led to discussion on the history of Islamic science and technology. Furthermore, in this article, the personality and human values of Sezgin, an idealist scientist, blended with Turkish-Islamic culture will be revealed. So Fuat Sezgin's life, works, personality, human values and ideals will be presented as a whole portrait of life.