Fuat Sezgin ve bilim tarihi algısı

Abstract

2019 Prof. Dr. Fuat Sezgin Yılı” kapsamında düzenlenen etkinliklere katkı sağlamak amacıyla yapılan bu çalışmada hem bilim tarihinin önemine hem de Fuat Sezgin üzerinden İslam dünyasının bilim tarihindeki yerinin nasıl algılandığını anlamayı amaçlamıştır. Çünkü bugün bilime bakış açımız ya tamamen batı kaynaklı ya da geçmişe nostaljik geçişler yaparak muhteşem mazinin yeniden doğuşunun peşine düşme şeklindedir. Bu iki durumda da taklidin ve mazinin yeniden arkaik doğuşunun yansımasından başka bir şey değildir. Bilim tarihi her ne kadar evrensel başarıların tarihi olsa da taşıdığı maddi kültür ögeleri ile de ortaya çıktığı toplumu medeniyetin merkezine yerleştirir. Her başarı onu doğuran medeniyetin adı ile anılır ve bulunduğu tarihsel dönemi temsil eder. Bu çerçevede bilim tarihi çalışmaları önemli olsa da bilim algısı daha önemlidir. “Fuat Sezgin Yılı” kapsamında yapılan etkinlikler sadece toplantı, konferans vb. etkinliklerden ibaret kalırsa ancak günü kurtarır. Oysa asıl dikkat edilmesi gereken, Sezgin’in de birçok söyleşisinde ve özel sohbetlerinde vurguladığı gibi bilim tarihine katkı yapan medeniyetlerin mirasçısı olarak Müslümanların bugün de bilim dünyasında sadece kendileri için değil tüm insanlığın yararına bir şeyler yapacak bir medeniyet projesi fikrine sahip olup olmadıklarıdır. Bu nedenle Fuat Sezgin üzerinden İslam dünyasının bilim tarihindeki yerinin nasıl algılandığını anlamayı hedeflemekteyiz. Bunu yaparken de, geleneği olmayan toplumların geleceği olmayacağı bilinciyle hareket ederek, geçmişten bugüne ışık tutmanın bugünü doğru anlamada anahtar olacağı kanaatindeyiz.

In this study which was conducted to contribute to the activities organized within the scope of “2019 Prof. Dr. Fuat Sezgin Year”, it is aimed to both the importance of the history of science and how the Islamic world perceived in the history of science through Fuat Sezgin because today our view to the science is either completely originating from West or a pursuit of the rebirth of magnificent past by making nostalgic transition to the past. In both cases, this is nothing but a reflection of an archaic rebirth of past and an imitation. Although the history of science is the history of universal achievements, it puts the society in which it emerges in the center of civilization thanks to the elements of its material culture. Every success is named after the civilization in which it arises from and represents the historical period it arised. In this context, the perception of science is more important than the study of the history of science. If activities organized in the scope of “Prof. Dr. Fuat Sezgin Year” are limited to activities like meetings and conferences, they just save the day. However, what needs to be taken into consideration, as Sezgin emphasized in many interviews and private conversations, is whether Muslims, as inheritor of the civilizations that contributed to the history of science, still have the idea of a civilization Project that is for the benefit of not only themselves but also whole humanity. Therefore, we aim to understand how the Islamic world perceived through Fuat Sezgin in the history of science. While doing this, by acting with the awareness that societies without tradition have no future, we think that shedding light from the past to the present is the key to understanding the present correctly.