Osmanlı polis teşkilatı’nda otomobil

Abstract

Otomobil 1904 yılından sonra Osmanlı ülkesine girmeye başlamıştır. Otomobilin asayiş hizmetlerine yapabileceği katkıların farkına varan Osmanlı polis teşkilatı, 1910’lu yılların başlarından itibaren öncelikle başkentte, devam eden süreçte ise taşra vilayetlerde otomobil kullanmaya başlamıştır. Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik şartlar, otomobilin dönemin şartlarına göre oldukça yüksek olan maliyeti, teşkilatı zorlamasına rağmen merkez ve taşra iş birliğiyle bu sorunlar aşılmaya çalışılmıştır. Otomobil, teşkilata daha etkin görev yapma imkânı sunarken bir taraftan da yeni ihtiyaçları beraberinde getirmiştir. Yeni dönemin en önemli ihtiyaçlardan birisi olan şoför temin etme hususunda öncelikle teşkilat içinde otomobil kullanabilecek personel bu işte görevlendirilirken zaman zaman teşkilat dışından da şoför çalıştırma yoluna gidilmiştir. Devamında ise polis okullarında şoförlük eğitimi verilerek soruna kökten çözüm üretilmiştir. Bu çalışmada, teşkilatın otomobil temin etme süreçlerinin nasıl işlediği, otomobilden beklentilerinin neler olduğu, kullanım alanları ve sağladığı faydalar incelenmekte, ayrıca otomobilin kullanılmaya başlanmasıyla ne tür sorunların ortaya çıktığı ve bu sorunlara ne gibi çözümler üretildiği üzerinde durulmaktadır. Otomobil, polis teşkilatı için yeni bir gelişme olduğundan mevzuat düzenlemelerine de yansımalarının olması kaçınılmazdır. Dolayısıyla otomobille ilgili ne tür kuralların getirildiği de araştırılan konulardandır. Osmanlı polis teşkilatının, asayiş hizmetleri için hayati önemde olan yeni duruma uyum çabalarını inceleyen çalışma, 1912-1921 yılları arasını kapsamakta olup sınırlı sayıdaki ikinci el kaynaklar ile arşiv belgelerinden faydalanılmıştır.

The automobile first arrived in the Ottoman Empire in 1904. Realizing the contributions it could make to public security services, the Ottoman police organization began to use the automobile in the execution of its duties primarily in the capital city and in provincial cities in the ongoing process, starting from the early 1910s. Although the economic conditions of the country and the high cost of the automobile for the conditions of the period challenged the organization, the police force tried to overcome these problems with the cooperation of central and provincial organizations. The automobile has brought along new requirements while providing the organization with the opportunity to work more effectively. With regard to providing drivers, which was one of the most important demands of the new period, primarily in-house employees, who could drive, were assigned to this duty, although outsourced labour was also resorted to, from time to time. Afterwards, a fundamental solution was created by providing driver education in police schools. In this study, how the automobile procurement processes of the organization are handled, their expectations of the cars, usage areas and benefits are examined, and what kind of problems arose with the introduction of the automobile and what solutions were produced to these problems are discussed as well. Since the automobile was a new development for the police organization, it was inevitable that it would have an effect upon the legislation arrangements of the organization. Therefore, what kind of rules regarding the automobile are introduced is among the subjects investigated. The study, which examines the efforts of the Ottoman police organization to adapt to the new situation that was vital for the public security services,covers the period between 1912-1921 and a limited number of second-hand sources and archival documents have been utilized.