Aksaray Vilayet Gazetesi’nde Türk dış politikası (1929-1930)

Abstract

2 Kasım 1864 tarihli Vilayet Nizamnamesi’nin bir sonucu olarak yayımlanmaya başlanan vilayet gazeteleri, uzun yıllar taşrada yayın faaliyetlerini sürdürmüştür. Bu gazetelerden bir kısmı Cumhuriyet sonrası yayım hayatına devam etmiş, yine Cumhuriyet sonrası vilayet gazetelerine yenileri eklenmiştir. Tepeden modernleşmenin bir aracı olarak kullanılan vilayet gazeteleri, Cumhuriyet’in kültür taşıyıcılığı görevini de icra etmiştir. 1926 yılında Aksaray ilinde yayımlanmaya başlayan yarı resmî Aksaray Vilayet Gazetesi, 1933 yılına kadar çıkmaya devam etmiş, bu süre zarfında öncülleri gibi taşrada resmî söylemin taşıyıcılığını üstlenmiştir. Bu çalışmada, Aksaray Vilayet Gazetesi’nin Türk dış politikasına ilişkin gelişmeleri sunuş biçimine odaklanılmıştır. Çalışmada öncelikle, dönemin Türk dış politikası Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ülkeleri ve komşu ülkelerle geliştirilen ilişkiler üzerinden ele alınmıştır. Daha sonra, tarihsel araştırma tasarımı uygulanarak gazetenin 1929-1930 yılları arasındaki 97 sayısı ele alınmış, Türk dış politikasıyla alakalı çoğunluğunu haberlerin oluşturduğu 38 metinsel içerik, betimsel analize tabi tutulmuştur. Buna göre Aksaray Vilayet Gazetesi, dış politika içeriklerinde, “Yurtta Sulh Cihanda Sulh” ilkesiyle şekillenen dönemin Türk dış politikasının ruhunu yansıtır biçimde dengeli bir üslup kullanmış, haberlerinde ve köşe yazılarında çoğunlukla dostluk ve müttefiklik temalarını ön plana çıkarmıştır. Bununla birlikte gazete, yabancı basının Türk modernleşmesi ve yeni Cumhuriyet’le ilgili takdir dolu mesajlarını “Yabancı Matbuat Hülasaları” başlığı altında sayfalarına taşımıştır. Bu bağlamda gazete, resmî niteliğiyle uyumlu bir şekilde taşradaki okura ideoloji aktarımında bulunmuştur.

The provincial newspapers, which started to be published as a result of the Provincial Regulation, continued publishing for many years. Some of these newspapers continued to be published after the proclamation of the Republic. Province newspapers, which is a tool for modernization, has made the Republic's cultural trait. Aksaray Provincial Newspaper, which was published between 1926-1933, was the carrier of the official discourse in the provinces just like before. It has been focused that presentation of developments related to Turkish foreign policy at Aksaray Province Newspaper. In this study, firstly, Turkish foreign policy has been dealt with through The Union of Soviet Socialist Republics, United States, European countries and neighboring countries. Then, historical research design was applied and 97 numbers of the newspaper between 1929-1930 were examined. Accordingly, the newspaper used a balanced tone based on “Peace at Home, Peace in the World” in accordance with the spirit of the period in its foreign policy contents. In the news, mostly the themes of friendship and alliance were highlighted. In addition, admiration of the foreign press about Turkish modernization and the new Republic, moved to the pages under the title of “Foreign Press Summaries”. In this context, newspaper transferred the ideology to the readers of the provinces.