Bekçilerin toplumsal rolleri: Savunulabilir mekân teorisinden hareketle medya temsilleri üzerine bir değerlendirme

Abstract

Güvenlik hizmetlerinin asayişi temin ve halka yardım vazifelerinde yerel düzlemde sorumluluk üstlenen ve kentlerin en küçük mahalli birimlerinde görev alan çarşı ve mahalle bekçileri Türk toplumun geleneksel bir toplumsal grubudur. Çarşı ve mahalle bekçiliği süregeldiği farklı tarihsel dönemlerde varlığını kurumsal açıdan her zaman korumuş, ancak suçun önlenmesi noktasında görev anlayışı ve sahadaki uygulamaları dönemsel şartların beklentilerine göre değişikliğe uğramıştır. Bununla beraber modern toplum anlayışı sosyalleşme süreçlerine atfettiği rol nedeniyle psiko-sosyal dürtüler arasında yer alan güven duygusunun toplumun üyeleri arasında yaygınlaşmasına da odaklanmıştır. Bu çalışma; çarşı ve mahalle bekçilerinin görev tanımlarının düzenlendiği ve 2020 yılında yürürlüğe giren 7245 sayılı kanun kapsamında çarşı ve mahalle bekçilerinin toplumsal rolünü medya temsilleri üzerinden incelemektedir. Suç önleme faaliyetleri çerçevesinde hazırlanan medya temsillerini savunulabilir mekân teorisinin öncelliğinde post pozitivizm bakış açısıyla nitel araştırma yöntemiyle analiz etmektir. Bu çerçevede 2016-2020 yılları arasında haber sitelerinin “Çarşı ve Mahalle Bekçisi”, “Suç İstatistikleri” ve “Suç Önleme” kavramları üzerinden yapılan tarama sonuçları içerik analizine tabi tutulmuştur. Bekçilerin suç önlemeye dönük katkıları asayiş uygulamaları üzerinden makro veriler üzerinden anlatılırken, toplumsal iş birliği ve duyarlılığın gelişiminde başarılı faaliyetlerin belirtildiği anlaşılmış, ancak toplum destekli suç önleme faaliyetlerine dair sağlıklı bir veri elde edilememiştir. Çarşı ve mahalle bekçilerinin sorumlu olduğu mahallelerde suç önlemeye dair faaliyetlerinin mikro ölçekte daha belirgin bir şekilde ifade edilmesi ve suç olaylarının çözümlenmesinde toplum desteğinin katkısının yansıtılmasının faydalı olacağı sonucuna varılmıştır.

The night-watchman is a traditional social group of the Turkish society, who take responsibility at the local level in the duties of ensuring the security. Night-watchman has always preserved its existence institutionally in different historical periods, however, the understanding of duty and its practices in the field have changed according to the expectations of the periodic conditions in terms of preventing crime. Also, the understanding of modern society has also focused on the dissemination of trust emotion among the psycho-social drives among the members of the society due to the role it attributes to socialization processes. This work: it examines the social role of night-watchman through media representations within the scope of the law number 7245, which regulates the job descriptions of the night-watchman and entered into force in 2020. It is to analyze the media representations prepared within the framework of crime prevention activities with the qualitative research method with the perspective of post-positivism, with the priority of defensible space theory. In this context, the results of the screening of news sites on the concepts of "Night-watchman", "Crime Statistics" and "Crime Prevention" between 2016- 2020 were subjected to content analysis. While the contributions of the guards towards crime prevention are explained through macro data through public order practices, it has been understood that successful activities in the development of social cooperation and sensitivity are indicated, but no reliable data on communitysupported crime prevention activities have been obtained. It was concluded that in the neighborhoods where the night-watchman is responsible, it would be beneficial to express the crime prevention activities more clearly on a micro scale and to reflect the contribution of the community support in the resolution of crime.