Genelleştirilmiş trapezoidal bulanık esnek kümeler: yeşil tedarikçi seçimi problemine uygulanması

Abstract

Üretim faaliyetlerinin aksamaması, ürün ya da hizmet kalitesinin geliştirilebilmesi ve ürünlerin toplam maliyetlerinin kontrol altında tutulabilmesi için tedarikçilerin değerlendirilmesi ve seçimi organizasyonlar açısından stratejik kararlar arasında yer almaktadır. Son yıllarda çevrenin korunmasına yönelik olarak yapılan yasal düzenlemeler artmış ve müşteriler çevre konusunda daha bilinçli hale gelmiştir. Bu nedenle ürünlerin çevreye olan zararlı etkilerini azaltmak için ürünlerin üretiminde kullanılan hammaddenin temininden, ürünün müşteriye teslim edilmesine kadar geçen tüm süreçlerde organizasyonlar faaliyetlerinin tamamını çevreye duyarlı hale getirmek zorundadır. Tedarikçi seçimi ise bu faaliyetlerin başlangıç noktasını oluşturmaktadır. Tedarikçi seçimi probleminde alternatiflerin değerlendirilebilmesi ve seçimi için kalitatif ve kantitatif çok sayıda kriter dikkate alınmaktadır. Kalitatif kriterlere göre alternatiflerin değerlendirilmesi genellikle dilsel ifadeler kullanılarak yapılmaktadır ve bulanık sayılara dönüştürülmektedir. Bu nedenle bu problemlerin çözümünde genellikle bulanık ya da bulanık olmayan çok kriterli karar verme yöntemleri kullanılmaktadır. Genelleştirilmiş trapezoidal bulanık esnek kümeler özellikle bulanık ortamda karar vermeyi kolaylaştıran tekniklerdir. Trapezoidal bulanık esnek kümeler ile kesin olmayan ya da belirsiz bilgiler etkili bir şekilde dilsel değişkenler olarak tanımlanabilmektedir ve bu nedenle çok kriterli karar verme yöntemlerine alternatif olarak kullanılabileceği düşünülmektedir. Bu amaçla çalışmada, genelleştirilmiş trapezoidal bulanık esnek küme yaklaşımı yeşil tedarikçi seçimi problemine uygulanarak, elde edilen sonuçlar analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucunda genelleştirilmiş trapezoidal bulanık esnek kümelerin çok kriterli karar verme yaklaşımlarının yerine kullanılabileceği görülmüştür.

Evaluation and selection of suppliers are among the strategic decisions for organizations in order to not to interrupt production activities, improve product or service quality and keep the total cost of products under control. In recent years, the legal regulations for environmental protection have increased and customers have become more conscious about the environment. Therefore, in order to reduce the harmful effects of the products to the environment, organizations must make all their activities sensitive to the environment in all the processes from the procurement of the raw materials used in the production of the products to distribution of products to customers. Supplier selection is the starting point of these activities. Numerous qualitative and quantitative criteria are considered for the selection and evaluation of alternatives in the supplier selection problem. Evaluation of alternatives according to qualitative criteria is usually done using linguistic expressions and converted to fuzzy numbers. Therefore, fuzzy or non-fuzzy multi-criteria decision making methods are generally used to solve these problems. Generalized trapezoidal fuzzy soft set are techniques that facilitate decision making, especially in fuzzy environments. With trapezoidal fuzzy soft sets, uncertain or ambiguous information can be effectively defined as linguistic variables and is therefore considered to be an alternative to multi-criteria decision-making. In this study, generalized trapezoidal fuzzy flexible cluster approach was applied to green supplier selection problem and the results were analyzed. As a result of the study, it is seen that generalized trapezoidal fuzzy flexible clusters can be used instead of multi criteria decision making approaches.