İşletmelerin VZA ile mali tablolarına dayalı etkinlik ölçümü: Metal ana sanayiinde bir uygulama

Abstract

Günümüzde yaşanan yoğun rekabet, işletmeleri kaynaklarını etkin ve verimli şekilde kullanmaya, rekabet ettikleri sektör içindeki performanslarını göreli olarak değerlendirmeye ve etkinlik sınırında yer almak için referans almaları gereken işletmeleri belirlemeye zorlamaktadır. Veri Zarflama Analizi (VZA), işletmelerin kaynaklarını ne ölçüde etkin kullandıklarını belirlemede yararlanılan parametrik olmayan, doğrusal programlama tabanlı bir yöntemdir. Bu çalışmada, İMKB 100 endeksinde işlem gören metal ana sanayiindeki 13 işletmenin 2003-2007 dönemleri arasındaki mali tablolarına dayalı etkinlik ve verimlilikleri, iki girdi-iki çıktı kullanılarak VZA yöntemlerinden çıktı yönlü CCR modeli ile araştırılmıştır. Analiz için EMS paket programı kullanılmıştır. Ayrıca 2007 yılında çıktı yönlü CCR modeline göre etkin olmayan işletmelerin etkin ve verimli konuma geçebilmeleri için kullandıkları girdi-çıktı miktarları ve ait oldukları sektörde etkin konumda olan işletmelere göre potansiyel iyileştirme oranları belirlenmiştir.

Nowadays intensified competition forces businesses for using their sources efficiently and productively, evaluating their performance relatively in the sector that they competed and defining businesses that they should take up references to take a place at efficiency bound. Data Envelopment Analysis (DEA) is a nonparametric linear programming based method that is used to determine to what degree businesses use their sources efficiently. In this paper efficiency and productivity based on financial accounts of 13 businesses that are traded in Istanbul Stock Exchange 100 (ISE 100) at basic metal industry are searched with output oriented CCR Model of DEA models by using two inputs-two outputs for periods between 2003-2007. Furthermore for being efficient and productive input-output amounts of inefficient businesses according to output oriented CCR Model and potential improvement rates according to efficient bussinesses at their own sector are determined for the period 2007.