Müslüman tüketicilerin helal ürün algısı, tutum ve beklentileri üzerine bir araştırma

Abstract

Dini inançlar tüketicilerin satın alma kararlarını etkileyen temel faktörler arasında yer almaktadır. Tüketiciler ürün satın alırken dini inançlarını da ön planda tutarak karar verebilmektedirler. Bu sebeple ürün tercihlerinde de helâl kavramı ortaya çıkmaktadır. Bu araştırmanın amacı, tüketicilerin helâl ürünler hakkındaki algılama, tutum ve beklentilerini ve bu algılama, tutum ve beklentilerin tüketicilerin sosyo-demografik özelliklerine göre farklılaşıp farklılaşmadığını tespit etmektir. Araştırmanın evreni Afyonkarahisar il merkezinde ikamet eden 204,000 kişi oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemi ise tesadüfi örnekleme yolu ile belirlenen ve araştırmaya katılmayı kabul eden 18 yaş üzeri 350 tüketicidir. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket tekniği kullanılmıştır. Yapılan anketlerin 109 tanesi eksik kodlama ve yanıtsız bölümler içerdiği için değerlendirmeye tabi tutulmamıştır. Geriye kalan 241 tam dolu anket ile verilerin analizi için frekans analizi, ortalamalar, standart sapmalar, güvenilirlik analizi, faktör analizi, T-testi ve Tek Yönlü MANOVA kullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda, tüketicilerin helâl ürünler hakkındaki algılama, tutum, beklentileri tespit edilmiş, bu amaçla hazırlanan ölçekteki ifadelerin altı boyutta toplanabileceği ve boyutlar itibarıyla tüketicilerin algılama, tutum ve beklentilerinin cinsiyet, öğrenim durumu, meslek ve gelirlerine göre farklılık gösterdiği, yaş ve medeni duruma göre ise farklılık göstermediği ortaya çıkmıştır.

Religious beliefs are being within the main factors which are affecting consumers' purchasing decisions. While consumers buy products, they can decide their religious beliefs by keeping them in the forefront. For this reason, halal concept emerges in product preferences. The aim of this research is to determine consumers' perceptions, attitudes and expectations about halal products and whether these perceptions, attitudes and expectations differ according to the socio-demographic characteristics of consumers. The universe of the research consists of 204,000 people that are living in city center of Afyonkarahisar. The sample of the research is 350 consumers over the age of 18 who are determined through random sampling and agree to participate in the research. As data collection tool in the research, survey technique was used. 109 of the questionnaires were not evaluated because they contain incomplete coding and unresponsive sections. Frequency analysis, averages, standard deviations, reliability analysis, factor analysis, T-test, anova test and manova analysis were used for the analysis of the data with the remaining 241 full-filled questionnaires. As a result of that analyzes, the perception, attitudes and expectations about the halal products of the consumers were determined and it was seen that the measurements prepared for this purpose could be collected in six dimensions. By dimensions, it was revealed that consumers' perception of halal products, attitudes and expectations changed according to their sexuality, however, did not differ according to their age, marital status, learning situations and professions.