İlkokul çocuklarına yönelik hazırlanan çizgi filmlerde çocuk katılımının incelenmesi

Abstract

Demokratik bir gelecek için çocukların katılım hakkına sahip olmaları ve kendileri ile ilgili karar verme süreçlerine dâhil olmaları önem taşımaktadır. Bir birey olan çocukların görüşleri yetişkinler tarafından önemsenmelidir. Toplumsal açıdan çocukların katılımlarının desteklenmesi ve günümüzde bireyler üzerinde önemli bir etkiye sahip olan medya araçlarının çocuk katılımını yansıtması gerektiği düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı ilkokul çocuklarına yönelik hazırlanan çizgi filmlerde çocuk katılımının incelenmesidir. Araştırma betimsel tarama modeli ile gerçekleşmiştir. Araştırmanın örneklemi, amaçlı örneklem türlerinden ölçüt örnekleme ile belirlenmiştir ve TRT Çocuk kanalında ilkokul çocuklarına yönelik hazırlanan 10 çizgi filme ait toplam 200 bölüm çalışma grubunu oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Akyol (2019) tarafından geliştirilen Çocuk Katılımını İnceleme Kontrol Listesi kullanılmıştır. Araştırma verileri doküman incelemesi ile toplanmıştır ve betimsel analiz ile değerlendirilmiştir. Elde edilen verilerin frekans ve yüzde değerleri hesaplanmış ve çizgi filmlerin konuları ve yılları ile katılım türleri ve nitelikleri arasında farklılıkların belirlenmesi için Ki-Kare testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ilkokul çocuklarına yönelik hazırlanan çizgi filmlerde çocuk katılım türlerinden en fazla çocuk liderliğinde katılım türüne ve katılım ortamlarından en fazla sosyal ortamlarda katılıma yer verildiği belirlenmiştir. Çizgi filmlerde en fazla saygılı, ilgili ve gönüllü niteliğine ve katılım maddelerinden 13. Maddeye yer verildiği belirlenmiştir. Ayrıca eğitim kurumlarındaki danışmacı ve sosyal ortamlardaki çocuk liderliğinde katılım türleri ile çizgi film konuları arasında anlamlı farklılık olduğu, diğer katılım türleri ile çizgi film konuları ve yılları arasında anlamlı farklılık olmadığı görülmüştür.

It is important for children to have the right of participation and to participate in decision-making process regarding themselves for a democratic future. The views of children, as an individual, should be considered important by adults. It is considered necessary to support the participation of children socially and that media tools having a significant effect on individuals today should reflect the child participation. This study aims to examine the child participation in cartoons prepared for the elementary school students. The study was conducted with descriptive survey model. The population was determined with criterion sampling among purposeful sampling types and a total of 200 episodes of 10 cartoons prepared for elementary school children on TRT Çocuk channel formed the study group. Examining Child Participation Checklist developed by Akyol (2019) was employed in the study as a data collection tool. Data were collected by document review and evaluated by descriptive analysis. Frequency and percentage values of the collected data were calculated, and the Chi-Square test was used to determine the differences between the subjects and years of the cartoons, and the types and qualities of participation. As a result of the study, it was identified that the cartoons prepared for elementary school children gave place to the child leadership the most among the types of child participation and to the participation in social environment among participation environments. It was determined that the cartoons referred to the aspect of being respectful, interested and volunteer the most and included the Item 13 among the items of participation. Furthermore, it was seen that there was a significant difference between participation types and subjects of cartoons regarding child leadership in consultative and social environments, and there was no significant difference between subjects of cartoons and their years regarding other participation types.